Áp Lực “Con Một” Khiến Nam Giới Rối Loạn Tình Dục

---

Trong xã hội Á Đông nói chung và Việt Nam nói riêng, người con trai duy nhất trong gia đình thường gánh trên vai nhiều kỳ vọng: học giỏi, thành công, nối dõi tông đường, sinh con trai… Chính áp lực vô hình đó có thể tạo nên những tổn thương tinh thần sâu sắc nếu không được nhận diện kịp thời. Trong nhiều trường hợp, nam giới “con một” phải đối diện với rối loạn lo âu, căng thẳng kéo dài, ảnh hưởng đến chức năng sinh lý và đời sống tình dục. Sự liên kết giữa tâm lý và rối loạn chức năng tình dục không chỉ là mối quan hệ gián tiếp mà đã được chứng minh rõ ràng trong y văn.

Ca bệnh 1: Anh N.T.H, 29 tuổi, đến khám tại Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health vì rối loạn cương (erectile dysfunction – ED) kéo dài hơn 6 tháng. Dù có ham muốn nhưng mỗi lần gần vợ, anh đều không thể duy trì được sự cương cứng. Khai thác sâu cho thấy anh là con một, đang bị gia đình thúc ép sinh con, trong khi vợ lại mới sảy thai cách đây 8 tháng. Tình trạng này khiến anh luôn cảm thấy “phải làm cho được” mỗi khi quan hệ, dẫn đến căng thẳng quá mức và mất kiểm soát. Sau khi thực hiện các xét nghiệm nội tiết tố và loại trừ nguyên nhân thực thể, bệnh nhân được chẩn đoán rối loạn cương do lo âu hiệu suất (performance anxiety). TS.BS.CK2 Trà Anh Duy đã phối hợp trị liệu hành vi – nhận thức và sử dụng thuốc ức chế PDE5 liều thấp có kiểm soát. Sau 6 tuần, tình trạng được cải thiện đáng kể.

Ca bệnh 2: Anh V.Q.P, 35 tuổi, là trưởng phòng kinh doanh, đến khám vì rối loạn xuất tinh (premature ejaculation – PE). Dù thời gian dương vật cương tốt, nhưng anh thường xuất tinh chỉ sau chưa tới 1 phút. Bệnh nhân chia sẻ mình là con trai một, thường xuyên bị gia đình gợi nhắc “phải sinh con trong năm nay” vì tuổi đã lớn. Áp lực này khiến anh không còn cảm thấy vui vẻ khi quan hệ, mà chỉ xem đó như một nghĩa vụ phải hoàn thành. Bác sĩ Duy hướng dẫn bệnh nhân thực hiện kỹ thuật kiểm soát xuất tinh kết hợp liệu pháp tâm lý, đồng thời tư vấn vợ chồng cùng tham gia trị liệu. Sau 3 tháng, tình trạng cải thiện rõ rệt, đời sống vợ chồng cũng trở nên nhẹ nhàng hơn.

1. Tâm lý lo âu hiệu suất và vòng xoáy rối loạn tình dục

Lo âu hiệu suất (performance anxiety) là trạng thái căng thẳng khi nam giới cảm thấy bị áp lực phải thể hiện bản lĩnh trong quan hệ tình dục. Điều này làm gia tăng hoạt động hệ thần kinh giao cảm, cản trở sự cương và xuất tinh bình thường.

Theo nghiên cứu của Rowland và cộng sự (2005) đăng trên Journal of Sexual Medicine, lo âu hiệu suất là nguyên nhân phổ biến hàng đầu gây rối loạn cương ở nam giới trẻ, chiếm hơn 40% số ca rối loạn cương không do thực thể.

2. Căng thẳng gia đình và kỳ vọng nối dõi

Ở các quốc gia có nền văn hóa trọng nam, trọng kế thừa, việc trở thành “người duy nhất” phải sinh con trai tạo áp lực lớn về mặt tâm lý cho nam giới. Nhiều trường hợp vì mong mỏi có con trai mà quan hệ tình dục trở thành một nhiệm vụ, làm mất hứng thú tự nhiên.

Một khảo sát của Hiệp hội Y học Giới tính Châu Á (2020) cho thấy hơn 60% nam giới là con một cảm thấy có áp lực về sinh sản, trong đó 28% có biểu hiện rối loạn chức năng tình dục rõ rệt.

3. Sự can thiệp quá sâu của gia đình vào đời sống riêng tư

Việc cha mẹ thường xuyên hỏi han, gợi ý, thậm chí gây sức ép công khai chuyện sinh con không chỉ làm tăng áp lực cho nam giới mà còn tạo cảm giác mất quyền kiểm soát. Sự căng thẳng này kéo dài có thể làm rối loạn trục dưới đồi – tuyến yên – tinh hoàn (hypothalamic–pituitary–testicular axis), từ đó ảnh hưởng đến nồng độ testosterone và chức năng sinh lý.

Theo nghiên cứu của Marazziti và cộng sự (2010) công bố trên Psychoneuroendocrinology, stress kéo dài làm giảm nồng độ testosterone huyết thanh và tăng cortisol, là yếu tố nguy cơ rõ rệt gây rối loạn tình dục ở nam giới.

4. Tự ti, kỳ vọng và mô hình lý tưởng hóa

Người con một thường được nuôi dạy trong môi trường kỳ vọng cao, ít chia sẻ áp lực với anh chị em. Điều này khiến họ dễ bị tổn thương tâm lý khi không đạt được mục tiêu, trong đó có cả chuyện con cái. Cảm giác thất bại, tự ti vì “chưa làm tròn trách nhiệm nối dõi” có thể dẫn đến né tránh quan hệ, sợ thất bại, sợ làm bạn đời thất vọng.

5. Khi nào cần đi khám?

Nam giới là con một nên đi khám nam khoa khi có các biểu hiện:

• Rối loạn cương, xuất tinh sớm kéo dài >3 tháng
• Lo âu, né tránh quan hệ tình dục
• Áp lực tâm lý kéo dài do bị nhắc chuyện con cái
• Cảm giác “phải làm cho được” mỗi khi quan hệ

Việc thăm khám sớm giúp bác sĩ loại trừ nguyên nhân thực thể, đồng thời tư vấn hướng trị liệu phù hợp, đặc biệt là phối hợp giữa nam khoa và trị liệu tâm lý tình dục.

TS.BS.CK2 Trà Anh Duy nhấn mạnh: “Sức khỏe tình dục không chỉ là chuyện hormone hay kỹ thuật, mà còn là tấm gương phản chiếu sức khỏe tinh thần và mối quan hệ xã hội.”

Kết luận

Áp lực sinh con ở người “con một” là một thực tế xã hội cần được nhìn nhận nghiêm túc. Khi các kỳ vọng gia đình và xã hội đặt nặng lên vai một người đàn ông, điều đó không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn gây ra các rối loạn sinh lý rõ rệt. Việc thăm khám, tư vấn và trị liệu phối hợp đa chuyên khoa là chìa khóa giúp họ thoát khỏi vòng xoáy áp lực và lấy lại đời sống tình dục lành mạnh, hạnh phúc.

Dr. Tra Anh Duy (BS Chuối Men’s Health)