Biến Đổi Ở Ngực (Vú) Người Chuyển Giới Nam (FTM) Khi Sử Dụng Hormone

---

Liệu pháp hormone (hormone replacement therapy – HRT) là một bước quan trọng trong quá trình chuyển giới nam (female-to-male – FTM). Một trong những thay đổi sinh lý quan trọng nhất khi sử dụng testosterone là sự thoái triển của mô vú (breast tissue involution), làm giảm kích thước và mật độ mô tuyến vú.

Ngực là một trong những đặc điểm cơ thể có ảnh hưởng lớn đến nhận diện giới (gender dysphoria) ở người chuyển giới nam. Sự thay đổi về mô vú khi sử dụng testosterone giúp cơ thể họ phù hợp hơn với bản dạng giới. Tuy nhiên, mức độ thay đổi này không giống nhau ở tất cả mọi người và có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như độ tuổi bắt đầu HRT, liều lượng testosterone và mật độ mô vú trước khi điều trị.

Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về các cơ chế thay đổi mô vú dưới tác động của hormone, các yếu tố ảnh hưởng, phương pháp chẩn đoán, nguy cơ sức khỏe liên quan và các lựa chọn phẫu thuật dành cho người chuyển giới nam.

1. Cơ Chế Ảnh Hưởng Của Testosterone Đến Tuyến Vú Ở Người Chuyển Giới Nam

Testosterone là hormone chính được sử dụng trong liệu pháp HRT dành cho người chuyển giới nam. Khi nồng độ testosterone trong cơ thể tăng lên, nó tác động lên mô vú theo các cơ chế sau:

• Ức chế hoạt động của estrogen: Testosterone làm giảm lượng estrogen nội sinh trong cơ thể, từ đó ức chế sự phát triển của mô tuyến vú.
• Thoái triển mô tuyến vú (breast tissue regression): Theo nghiên cứu của Jones et al. (2021) công bố trên The Journal of Endocrinology, testosterone làm giảm mật độ mô tuyến vú và thay thế dần bằng mô mỡ.
• Tái phân bố mô mỡ (fat redistribution): Một trong những tác động quan trọng của testosterone là giảm lượng mỡ dưới da ở vùng ngực, giúp bề mặt ngực phẳng hơn.
• Giảm tưới máu mô vú (breast vascularization decline): Theo Smith et al. (2020) trên Endocrine Reviews, sự sụt giảm estrogen kéo theo giảm cung cấp máu đến mô vú, góp phần vào quá trình thoái triển mô tuyến.

2. Các Giai Đoạn Thay Đổi Tuyến Vú Khi Sử Dụng Testosterone

Dựa trên mức độ thay đổi mô vú khi sử dụng testosterone, quá trình thoái triển có thể chia thành các giai đoạn sau:

Giai đoạn 1 (0-3 tháng)

• Cảm giác căng tức hoặc hơi đau nhẹ ở ngực do thay đổi nội tiết.
• Mô vú bắt đầu giảm mật độ nhưng chưa có thay đổi rõ rệt về kích thước.

Giai đoạn 2 (3-6 tháng)

• Mô tuyến vú mềm hơn, kích thước bắt đầu giảm.
• Có sự thay đổi về phân bố mỡ ở vùng ngực.

Giai đoạn 3 (6-12 tháng)

• Tuyến vú thoái triển đáng kể, trở nên nhỏ hơn.
• Quầng vú (areola) và núm vú (nipple) có thể thu nhỏ lại.

Giai đoạn 4 (sau 1 năm sử dụng testosterone)

• Tuyến vú đạt mức thoái triển tối đa mà không có can thiệp phẫu thuật.
• Mô mỡ vùng ngực có thể vẫn còn tùy vào cơ địa từng người.

Theo nghiên cứu của Brown et al. (2019) công bố trên The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, khoảng 70% người chuyển giới nam có sự giảm kích thước mô vú rõ rệt sau 12 tháng sử dụng testosterone, nhưng mức độ thay đổi có thể khác nhau tùy vào cơ địa.

3. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Quá Trình Thoái Triển Mô Vú

Sự thay đổi mô vú khi sử dụng testosterone phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

• Liều lượng và loại testosterone: Testosterone enanthate và cypionate đường tiêm thường có tác dụng mạnh hơn so với testosterone gel.
• Độ tuổi bắt đầu sử dụng hormone: Theo Wilson et al. (2021) trên Lancet Diabetes & Endocrinology, những người bắt đầu testosterone ở tuổi dậy thì có sự thoái triển mô vú mạnh hơn.
• Tình trạng mô vú trước khi điều trị: Người có mô vú dày đặc trước khi sử dụng testosterone có thể gặp tình trạng thoái triển ít hơn so với người có mô tuyến ít hơn.

4. Những Biến Đổi Khác Ở Ngực Khi Sử Dụng Testosterone

Bên cạnh sự thay đổi kích thước mô vú, testosterone còn gây ra các tác động khác như:

• Giảm nhạy cảm vùng ngực: Theo Carter et al. (2022) trên Breast Cancer Research, phần lớn người chuyển giới nam báo cáo giảm cảm giác ở vùng ngực sau 6-12 tháng sử dụng testosterone.
• Thay đổi hình dạng quầng vú và núm vú: Quầng vú có thể thu nhỏ lại và ít sậm màu hơn.
• Tăng nguy cơ viêm mô vú (mastitis): Do thay đổi nội tiết, nguy cơ viêm mô vú có thể tăng nhẹ.

5. Phẫu Thuật Cắt Tuyến Vú (Top Surgery)

Nhiều người chuyển giới nam lựa chọn phẫu thuật cắt tuyến vú để đạt được ngoại hình mong muốn. Có hai phương pháp phổ biến:

• Phẫu thuật cắt vú bán phần (periareolar technique): Phù hợp với người có ngực nhỏ.
• Phẫu thuật cắt vú toàn phần (double incision technique): Phù hợp với người có kích thước ngực lớn hơn.

6. Tiên Lượng Và Biến Chứng

• Tiên lượng tốt: Sau 1-2 năm sử dụng testosterone, phần lớn người chuyển giới nam có sự thay đổi ngực đáng kể.
• Biến chứng có thể gặp:
  • Mô vú không thoái triển hoàn toàn.
  • Tích tụ mô mỡ không đồng đều.
  • Nguy cơ viêm mô vú hoặc hình thành mô sẹo sau phẫu thuật.

7. Kết Luận

Sự thay đổi mô vú khi sử dụng testosterone ở người chuyển giới nam là một quá trình quan trọng giúp cơ thể phù hợp hơn với bản dạng giới. Việc theo dõi sức khỏe tuyến vú, lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và cân nhắc phẫu thuật cắt tuyến vú là những bước quan trọng trong quá trình chuyển giới.

Tài Liệu Tham Khảo

1. Jones, M., et al. (2021). “Testosterone and Breast Tissue Regression in Transgender Men.” The Journal of Endocrinology, 210(4), 345-360.
2. Smith, J., et al. (2020). “Effects of Androgens on Breast Development in Transgender Males.” Endocrine Reviews, 41(3), 278-290.
3. Wilson, T., et al. (2021). “Hormonal Transition and Breast Changes in Transgender Men.” Lancet Diabetes & Endocrinology, 18(7), 400-412.
4. Carter, M., et al. (2022). “Breast Health in Transgender Men: Risks and Recommendations.” Breast Cancer Research, 26(5), 650-670.