Chức Năng Của Thận (Tây Y) Trong Duy Trì Sức Khỏe

---

Thận là cơ quan quan trọng trong hệ bài tiết, đảm nhận nhiều chức năng thiết yếu giúp duy trì cân bằng nội môi và sức khỏe tổng thể. Các chức năng của thận bao gồm lọc máu, loại bỏ chất thải, điều hòa huyết áp, cân bằng nước và điện giải, điều chỉnh pH máu và sản xuất hormone. Dưới đây là tổng quan về các chức năng chính của thận và ý nghĩa của chúng trong duy trì hoạt động bình thường của cơ thể.

1. Lọc Máu và Loại Bỏ Chất Thải

Chức năng cơ bản và quan trọng nhất của thận là lọc máu và loại bỏ chất thải. Mỗi ngày, thận lọc khoảng 180 lít máu, giữ lại các chất dinh dưỡng và loại bỏ các chất cặn bã qua nước tiểu. Các chất thải như urea và creatinine là sản phẩm của quá trình chuyển hóa protein và cơ bắp, nếu tích tụ có thể gây hại cho cơ thể, đặc biệt là hệ thần kinh và các cơ quan nội tạng (Guyton & Hall, 2016; Taal et al., 2019).

2. Điều Hòa Cân Bằng Nước và Điện Giải

Thận đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa nước và các chất điện giải như natri, kali, canxi, và magiê. Bằng cách điều chỉnh mức độ tái hấp thu hoặc thải trừ, thận giúp duy trì cân bằng nước và điện giải, đảm bảo áp lực máu ổn định và hỗ trợ chức năng thần kinh, cơ bắp (Brenner & Rector, 2016). Theo Pham và cộng sự (2014), sự mất cân bằng điện giải có thể gây ra rối loạn nhịp tim và các biến chứng nghiêm trọng khác.

3. Điều Chỉnh Huyết Áp

Thận có vai trò quan trọng trong điều chỉnh huyết áp thông qua hệ renin-angiotensin-aldosterone. Khi huyết áp giảm, thận tiết ra renin – một enzyme kích hoạt quá trình sản sinh angiotensin, làm co mạch và tăng huyết áp. Đây là cơ chế tự điều chỉnh để duy trì huyết áp ổn định, quan trọng cho lưu lượng máu đến các cơ quan và đáp ứng nhanh khi có sự thay đổi trong cơ thể (Guyton & Hall, 2016; Taal et al., 2019).

4. Điều Hòa Cân Bằng Acid-Base

Thận cũng giúp điều chỉnh cân bằng acid-base của cơ thể bằng cách tái hấp thu hoặc thải trừ các ion bicarbonate và hydrogen, duy trì pH máu ổn định (khoảng 7.4). Điều này giúp bảo vệ enzyme và tế bào khỏi sự phá hủy do pH không cân bằng. Theo Palmer (2015), bất thường acid-base có thể dẫn đến acidosis hoặc alkalosis, gây đau đầu, buồn nôn, và có thể nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời.

5. Sản Xuất Hormone và Điều Hòa Nội Tiết

Thận còn tham gia sản xuất một số hormone quan trọng:

• Erythropoietin (EPO): Kích thích tủy xương sản sinh hồng cầu khi cơ thể thiếu oxy, đảm bảo khả năng vận chuyển oxy trong máu (Bunn, 2013).

• Calcitriol: Dạng hoạt động của vitamin D, giúp tăng hấp thu canxi và phospho từ ruột, hỗ trợ sức khỏe xương khớp (Holick, 2007).
• Renin: Một enzyme thiết yếu trong điều chỉnh huyết áp và cân bằng nước-điện giải (Guyton & Hall, 2016).

6. Điều Hòa Chuyển Hóa

Trong trạng thái đói hoặc khi lượng đường huyết thấp, thận có khả năng tham gia quá trình tân tạo đường (gluconeogenesis), sản sinh glucose từ các chất không phải carbohydrate, giúp ổn định đường huyết và cung cấp năng lượng cho cơ thể (Guyton & Hall, 2016).

Kết Luận

Các chức năng của thận đóng vai trò không thể thiếu trong duy trì sức khỏe và sự ổn định của cơ thể. Bằng cách lọc máu, loại bỏ chất thải, điều hòa cân bằng nước-điện giải, điều chỉnh huyết áp, cân bằng acid-base và sản xuất hormone, thận giúp cơ thể hoạt động hiệu quả. Bảo vệ chức năng thận thông qua chế độ ăn uống lành mạnh, kiểm tra sức khỏe định kỳ và duy trì lối sống khoa học là cần thiết để ngăn ngừa các bệnh lý liên quan đến thận.

Tài Liệu Tham Khảo

1. Brenner, B. M., & Rector, F. C. (2016). Brenner and Rector’s The Kidney. Philadelphia: Saunders.
2. Bunn, H. F. (2013). Erythropoietin. Cold Spring Harbor Perspectives in Medicine, 3(3), a011619.
3. Guyton, A. C., & Hall, J. E. (2016). Textbook of Medical Physiology. Philadelphia: Elsevier Health Sciences.
4. Holick, M. F. (2007). Vitamin D deficiency. The New England Journal of Medicine, 357(3), 266-281.
5. Palmer, B. F. (2015). Regulation of acid-base balance. Clinical Journal of the American Society of Nephrology, 10(12), 2230-2245.
6. Pham, P. C., Pham, P. M., Pham, S. V., Pham, H. V., Pham, P. T., & Pham, P. T. (2014). Electrolyte and acid-base disturbances in patients with chronic kidney disease. Blood Purification, 37(1), 53-63.
7. Taal, M. W., Chertow, G. M., Marsden, P. A., Skorecki, K., Yu, A. S., & Brenner, B. M. (2019). Brenner and Rector’s The Kidney. Philadelphia: Saunders.