Co Thắt Âm Đạo Không Do Nguyên Nhân Thực Thể (Nonorganic Vaginismus) – F52.5

---

Co thắt âm đạo không do nguyên nhân thực thể (mã F52.5 theo ICD-10) là tình trạng co thắt không tự ý của các cơ vòng âm đạo, gây khó khăn hoặc không thể thực hiện giao hợp, mặc dù có ham muốn và kích thích tình dục đầy đủ. Tình trạng này không liên quan đến các tổn thương thực thể hoặc bệnh lý, mà thường bắt nguồn từ các yếu tố tâm lý hoặc cảm xúc. Co thắt âm đạo có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần, đời sống tình dục và mối quan hệ cá nhân.

1. Định nghĩa và triệu chứng

1.1. Định nghĩa

Co thắt âm đạo không do nguyên nhân thực thể là sự co thắt không tự ý của cơ vòng âm đạo, làm ngăn cản hoặc gây đau đớn khi thâm nhập, dù bằng quan hệ tình dục, kiểm tra y khoa hoặc sử dụng tampon.

1.2. Triệu chứng

• Co thắt không kiểm soát của cơ vòng âm đạo khi cố gắng thâm nhập.
• Đau đớn hoặc khó chịu khi giao hợp hoặc thực hiện các thủ thuật y khoa liên quan đến âm đạo.
• Lo sợ hoặc tránh né các tình huống liên quan đến thâm nhập.
• Không có tổn thương hoặc bất thường về cấu trúc trong cơ quan sinh dục.

2. Nguyên nhân của F52.5

2.1. Yếu tố tâm lý

• Sang chấn tâm lý: Trải nghiệm tiêu cực trong quá khứ như lạm dụng tình dục, bạo lực hoặc đau đớn trong các lần giao hợp trước đó.
• Lo lắng và sợ hãi: Nỗi sợ về đau đớn hoặc thất bại khi giao hợp có thể dẫn đến co thắt âm đạo (Basson, 2007, Journal of Sexual Medicine).
• Niềm tin sai lệch: Các quan niệm tiêu cực về tình dục hoặc sự lo ngại về việc mất “trinh tiết” cũng có thể là nguyên nhân.

2.2. Yếu tố xã hội

• Áp lực xã hội và văn hóa: Các kỳ vọng văn hóa hoặc áp lực từ đối tác có thể tạo ra căng thẳng và dẫn đến co thắt.
• Xung đột trong mối quan hệ: Mâu thuẫn, thiếu giao tiếp hoặc mất niềm tin với bạn tình có thể làm tăng nguy cơ.

2.3. Các yếu tố khác

• Thiếu hiểu biết về cơ thể: Hiểu biết hạn chế về cấu trúc và chức năng của âm đạo có thể làm tăng lo lắng khi giao hợp.
• Trải nghiệm đau đớn trước đó: Đau do bệnh lý khác trong quá khứ, như viêm nhiễm hoặc chấn thương vùng chậu, cũng có thể để lại ám ảnh.

3. Chẩn đoán F52.5

3.1. Tiêu chí chẩn đoán

• Co thắt không tự ý của cơ vòng âm đạo gây đau đớn hoặc không thể thực hiện thâm nhập, kéo dài ít nhất 6 tháng.
• Không có bằng chứng về tổn thương thực thể hoặc bệnh lý cơ quan sinh dục.
• Gây ra căng thẳng đáng kể hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống và các mối quan hệ cá nhân.

3.2. Phương pháp chẩn đoán

• Khai thác tiền sử y tế và tâm lý: Đánh giá các yếu tố tâm lý, xã hội và cảm xúc liên quan.
• Thăm khám lâm sàng: Loại trừ các nguyên nhân thực thể như dị dạng âm đạo, viêm nhiễm hoặc tổn thương.
• Sử dụng thang đo chuyên biệt: Ví dụ, FSFI (Female Sexual Function Index) để đánh giá chức năng tình dục tổng quát.

4. Điều trị F52.5

4.1. Tâm lý trị liệu

• Liệu pháp nhận thức hành vi (Cognitive Behavioral Therapy – CBT): Giúp bệnh nhân nhận diện và thay đổi các suy nghĩ tiêu cực về tình dục.
• Liệu pháp tập trung vào tình dục (Sensate Focus Therapy): Giúp bệnh nhân và bạn tình giảm căng thẳng và cải thiện sự thoải mái khi tiếp xúc tình dục.
• Liệu pháp cặp đôi: Hỗ trợ giải quyết xung đột, tăng cường giao tiếp và xây dựng sự thấu hiểu giữa các đối tác.

4.2. Giáo dục và tư vấn

• Giáo dục tình dục: Cung cấp kiến thức về cơ thể, cơ chế tình dục và các phương pháp giảm đau khi giao hợp.
• Tư vấn cá nhân hóa: Hỗ trợ bệnh nhân vượt qua cảm giác tự ti hoặc lo sợ liên quan đến tình dục.

4.3. Liệu pháp vật lý

• Bài tập cơ sàn chậu (Pelvic Floor Exercises): Tăng cường kiểm soát và thư giãn các cơ vùng chậu.
• Dụng cụ giãn âm đạo: Sử dụng các dụng cụ giãn dần dần để giảm co thắt và tăng khả năng chịu đựng.

4.4. Kỹ thuật thư giãn

• Thư giãn cơ: Các bài tập giúp giảm căng thẳng và cải thiện sự thoải mái.
• Yoga và thiền: Hỗ trợ giảm căng thẳng tâm lý và tăng cường sự kết nối giữa cơ thể và tâm trí.

5. Phòng ngừa co thắt âm đạo không thực tổn

• Quản lý căng thẳng hiệu quả: Thực hiện các hoạt động thư giãn, chẳng hạn như thiền, yoga hoặc tập thể dục nhẹ nhàng.
• Tăng cường giao tiếp với bạn tình: Cởi mở chia sẻ về cảm xúc và nhu cầu giúp tăng sự thấu hiểu và hòa hợp.
• Giáo dục tình dục sớm: Giúp phụ nữ hiểu rõ hơn về cơ thể và các kỹ thuật giảm đau hoặc khó chịu trong tình dục.

6. Kết luận

Co thắt âm đạo không do nguyên nhân thực thể (F52.5) là một rối loạn chức năng tình dục phức tạp nhưng có thể điều trị hiệu quả nếu được nhận diện và can thiệp đúng cách. Kết hợp tâm lý trị liệu, giáo dục tình dục, và hỗ trợ y tế có thể giúp bệnh nhân vượt qua rào cản, cải thiện chất lượng cuộc sống và mối quan hệ cá nhân.

Tài liệu tham khảo

1. Basson R. (2007). Psychological factors and sexual dysfunction. Journal of Sexual Medicine, 4(1), 12-20.
2. Leiblum SR, Rosen RC. (2001). Principles and Practice of Sex Therapy. Journal of Sexual and Marital Therapy, 27(2), 123-136.
3. Nusbaum MR, Hamilton CD. (2004). The proactive sexual health history. American Family Physician, 70(9), 1705-1712.
4. Reissing ED, Binik YM, Khalife S, Cohen D. (1999). Vaginal spasm, pain, and behavior: an empirical investigation of the diagnosis of vaginismus. Archives of Sexual Behavior, 28(2), 143-156.
5. World Health Organization. (1992). ICD-10: International Classification of Diseases for Mortality and Morbidity Statistics. Geneva: WHO.