Đàn Ông Bao Nhiêu Tuổi Bắt Đầu Mãn Dục?

---

Mãn dục nam (andropause) là một quá trình sinh lý tự nhiên, xảy ra khi nồng độ testosterone (testosterone) trong cơ thể nam giới giảm dần theo tuổi tác. Tuy nhiên, không có một độ tuổi cụ thể nào được coi là “bắt đầu” mãn dục nam. Thực tế, sự suy giảm testosterone là một quá trình liên tục và dần dần, thường bắt đầu từ khoảng 30 tuổi và tiếp tục trong suốt cuộc đời.

Giải phẫu và sinh lý của hệ thống sinh sản nam giới

Để hiểu rõ hơn về mãn dục nam, chúng ta cần nắm vững kiến thức về giải phẫu và sinh lý của hệ thống sinh sản nam giới.

• Giải phẫu: Hệ thống sinh sản nam giới bao gồm tinh hoàn (testes), ống dẫn tinh (vas deferens), túi tinh (seminal vesicles), tuyến tiền liệt (prostate gland) và dương vật (penis). Tinh hoàn là nơi sản xuất tinh trùng (sperm) và testosterone. Testosterone là hormone sinh dục nam có vai trò quan trọng trong việc phát triển các đặc tính sinh dục nam, duy trì ham muốn tình dục và chức năng cương dương, cũng như ảnh hưởng đến khối lượng cơ bắp, mật độ xương và tâm trạng.
• Sinh lý: Quá trình sản xuất testosterone được kiểm soát bởi vùng dưới đồi (hypothalamus) và tuyến yên (pituitary gland) trong não. Vùng dưới đồi sản xuất hormone giải phóng gonadotropin (gonadotropin-releasing hormone – GnRH), kích thích tuyến yên sản xuất hormone luteinizing (luteinizing hormone – LH). LH kích thích tế bào Leydig (Leydig cells) trong tinh hoàn sản xuất testosterone.

Quá trình mãn dục nam

Như đã đề cập, sự suy giảm testosterone là một quá trình liên tục và dần dần. Tuy nhiên, không phải tất cả nam giới đều trải qua các triệu chứng của mãn dục nam. Một số người có thể có nồng độ testosterone thấp nhưng không gặp bất kỳ triệu chứng nào, trong khi những người khác có thể có nồng độ testosterone bình thường nhưng vẫn gặp các triệu chứng.

Các triệu chứng của mãn dục nam có thể bao gồm:

• Giảm ham muốn tình dục (libido): Đây là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của mãn dục nam.
• Rối loạn cương dương (erectile dysfunction): Khả năng đạt được và duy trì sự cương cứng có thể giảm.
• Giảm khối lượng cơ bắp: Mãn dục nam có thể dẫn đến mất khối lượng cơ bắp và tăng khối lượng mỡ.
• Giảm mật độ xương: Điều này có thể làm tăng nguy cơ loãng xương (osteoporosis) và gãy xương.
• Thay đổi tâm trạng: Một số nam giới có thể trải qua các thay đổi tâm trạng như buồn bã, cáu kỉnh hoặc lo lắng.
• Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi và thiếu năng lượng cũng là một triệu chứng thường gặp.
• Các vấn đề về giấc ngủ: Một số nam giới có thể gặp khó khăn trong việc ngủ hoặc ngủ không ngon giấc.

Các yếu tố ảnh hưởng đến mãn dục nam

Có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến quá trình mãn dục nam, bao gồm:

• Tuổi tác: Đây là yếu tố quan trọng nhất. Nồng độ testosterone giảm dần theo tuổi tác.
• Bệnh lý: Một số bệnh lý như tiểu đường (diabetes), bệnh tim mạch (cardiovascular disease), béo phì (obesity) và trầm cảm (depression) có thể ảnh hưởng đến nồng độ testosterone và gây ra các triệu chứng mãn dục nam.
• Lối sống: Hút thuốc (smoking), uống rượu quá nhiều (excessive alcohol consumption) và ít vận động (sedentary lifestyle) có thể làm tăng nguy cơ mãn dục nam.
• Chế độ ăn uống: Chế độ ăn uống không lành mạnh, thiếu chất dinh dưỡng cũng có thể ảnh hưởng đến nồng độ testosterone.
• Stress: Stress kéo dài có thể ảnh hưởng đến hệ thống nội tiết và gây ra các triệu chứng mãn dục nam.

Chẩn đoán và điều trị mãn dục nam

Để chẩn đoán mãn dục nam, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng và tiền sử bệnh lý, cũng như thực hiện khám lâm sàng và xét nghiệm máu để đo nồng độ testosterone.

Việc điều trị mãn dục nam phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

• Liệu pháp testosterone thay thế (testosterone replacement therapy – TRT): Đây là phương pháp điều trị phổ biến nhất cho mãn dục nam. TRT có thể giúp cải thiện các triệu chứng như giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương, giảm khối lượng cơ bắp và giảm mật độ xương. Tuy nhiên, TRT cũng có thể có một số tác dụng phụ, vì vậy cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ.
• Thay đổi lối sống: Tập thể dục thường xuyên, ăn uống lành mạnh, giảm cân (nếu cần), bỏ thuốc lá và hạn chế uống rượu có thể giúp cải thiện các triệu chứng mãn dục nam.
• Điều trị các bệnh lý nền: Nếu có các bệnh lý như tiểu đường, bệnh tim mạch hoặc trầm cảm, việc điều trị các bệnh này cũng có thể giúp cải thiện các triệu chứng mãn dục nam.

Phòng ngừa mãn dục nam

Mặc dù mãn dục nam là một quá trình tự nhiên, nhưng có một số biện pháp có thể giúp làm chậm quá trình này và giảm nguy cơ gặp phải các triệu chứng, bao gồm:

• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục giúp duy trì khối lượng cơ bắp, mật độ xương và cải thiện tâm trạng.
• Ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn uống giàu trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc có thể giúp duy trì sức khỏe tổng thể và hỗ trợ sản xuất testosterone.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân hoặc béo phì có thể ảnh hưởng đến nồng độ testosterone, vì vậy duy trì cân nặng hợp lý là quan trọng.
• Bỏ thuốc lá: Hút thuốc có thể làm giảm nồng độ testosterone và tăng nguy cơ mãn dục nam.
• Hạn chế uống rượu: Uống rượu quá nhiều có thể ảnh hưởng đến chức năng tinh hoàn và sản xuất testosterone.
• Kiểm soát stress: Stress kéo dài có thể ảnh hưởng đến hệ thống nội tiết, vì vậy tìm cách kiểm soát stress là quan trọng.

Kết luận

Mãn dục nam là một quá trình tự nhiên, xảy ra khi nồng độ testosterone trong cơ thể nam giới giảm dần theo tuổi tác. Tuy nhiên, không có một độ tuổi cụ thể nào được coi là “bắt đầu” mãn dục nam. Sự suy giảm testosterone là một quá trình liên tục và dần dần, thường bắt đầu từ khoảng 30 tuổi và tiếp tục trong suốt cuộc đời. Việc duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm tập thể dục thường xuyên, ăn uống lành mạnh, duy trì cân nặng hợp lý, bỏ thuốc lá, hạn chế uống rượu và kiểm soát stress, có thể giúp làm chậm quá trình mãn dục nam và giảm nguy cơ gặp phải các triệu chứng.

Tài liệu tham khảo

1. Araujo, A. B., et al. (2004). The epidemiology of testosterone deficiency in men. The Journal of Urology, 172(4), 1338-1343.
2. Feldman, H. A., et al. (2002). Age trends in the level of serum testosterone and other hormones in middle-aged men: longitudinal results from the Massachusetts Male Aging Study. ¹ The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, ² 87(2), 589-598.  
3. Meldrum, D. R., et al. (2000). Hypogonadism in elderly men. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 85(12), 4670-4677.