Định Nghĩa Sức Khỏe Theo Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO)

---

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) định nghĩa sức khỏe không chỉ là tình trạng không có bệnh tật hoặc tàn tật mà còn là trạng thái hoàn toàn về thể chất, tinh thần và xã hội (WHO Constitution, 1948). Đây là một cách tiếp cận toàn diện về sức khỏe, đánh dấu sự khác biệt lớn so với các quan điểm truyền thống thường xem sức khỏe là trạng thái cơ thể không có bệnh. Định nghĩa của WHO nhấn mạnh rằng sức khỏe phải được đánh giá và bảo vệ trên nhiều khía cạnh hơn là chỉ dựa vào yếu tố sinh học.

1. Khái Niệm về Sức Khỏe Toàn Diện

Theo WHO, sức khỏe được coi là một trạng thái tích cực, chứ không phải là sự vắng mặt của bệnh tật. Điều này có nghĩa là một người có thể không mắc bệnh nhưng vẫn chưa đạt được sức khỏe hoàn toàn nếu họ không có sự an lạc về tinh thần hoặc các mối quan hệ xã hội tốt đẹp. Khái niệm này đã mở ra một cách nhìn nhận mới, khuyến khích sự quan tâm đồng đều đến tất cả các khía cạnh sức khỏe.

• Sức khỏe thể chất: Bao gồm sự hoạt động hiệu quả của cơ thể và khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày mà không bị suy yếu hay mệt mỏi. WHO xem xét sức khỏe thể chất như nền tảng cơ bản, nhưng không phải là yếu tố duy nhất tạo nên sức khỏe toàn diện.
• Sức khỏe tinh thần: Được coi là khả năng quản lý căng thẳng, làm chủ cảm xúc, suy nghĩ và hành vi. Đây là yếu tố không thể thiếu để một cá nhân có thể đạt được sức khỏe toàn diện. WHO đặc biệt coi trọng sức khỏe tinh thần vì nó ảnh hưởng lớn đến khả năng phục hồi và đối mặt với khó khăn.
• Sức khỏe xã hội: Khả năng duy trì các mối quan hệ xã hội tích cực và tham gia vào cộng đồng. Theo WHO, sức khỏe xã hội đóng vai trò quan trọng vì môi trường sống và mối quan hệ xã hội ảnh hưởng đến tinh thần và thể chất của cá nhân.

2. Ý Nghĩa Của Định Nghĩa Sức Khỏe của WHO

Định nghĩa của WHO không chỉ mở rộng phạm vi của khái niệm sức khỏe mà còn có ảnh hưởng lớn đến y tế công cộng, chính sách y tế và các lĩnh vực y học, tâm lý học. Với định nghĩa này, sức khỏe được hiểu như một khái niệm bao trùm nhiều yếu tố và là mục tiêu mà mỗi quốc gia cần hướng tới trong các chương trình chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

• Khuyến khích cách tiếp cận toàn diện: Định nghĩa của WHO thúc đẩy các chương trình chăm sóc sức khỏe dựa trên nền tảng tổng thể, bao gồm sự kết hợp giữa chăm sóc y tế, sức khỏe tinh thần và phúc lợi xã hội. Các chương trình y tế công cộng hiện đại cũng chú trọng đến các yếu tố như giáo dục sức khỏe tâm lý và xây dựng cộng đồng.
• Giảm thiểu kỳ thị bệnh tâm lý: Nhờ định nghĩa này, các bệnh về sức khỏe tinh thần như trầm cảm, lo âu và rối loạn căng thẳng được coi là một phần của sức khỏe tổng thể, giúp giảm bớt sự kỳ thị và thúc đẩy sự hỗ trợ cần thiết cho những người mắc bệnh tâm lý.
• Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của yếu tố xã hội: WHO đã tạo tiền đề cho việc nghiên cứu các yếu tố xã hội của sức khỏe, từ đó nhận thấy rằng yếu tố như điều kiện kinh tế, môi trường sống và quan hệ xã hội đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe.

3. Ứng Dụng Định Nghĩa Sức Khỏe của WHO trong Y Học và Y Tế Công Cộng

• Xây dựng chính sách y tế toàn diện: Các quốc gia, nhờ định nghĩa sức khỏe của WHO, đã phát triển các chính sách y tế tập trung vào cả ba yếu tố thể chất, tinh thần và xã hội. Ví dụ, một chương trình y tế toàn diện không chỉ chú trọng đến điều trị bệnh lý mà còn bao gồm các dịch vụ hỗ trợ tâm lý, chăm sóc xã hội và xây dựng môi trường sống lành mạnh.
• Ứng dụng trong chăm sóc sức khỏe cá nhân: Định nghĩa của WHO đã làm thay đổi cách nhìn của cả bác sĩ và bệnh nhân về sức khỏe. Người bệnh được khuyến khích duy trì lối sống lành mạnh về cả thể chất và tinh thần, và các bác sĩ cũng tập trung điều trị từ góc nhìn toàn diện. Hệ thống chăm sóc sức khỏe giờ đây tích hợp các dịch vụ hỗ trợ tâm lý, quản lý căng thẳng và các chương trình cộng đồng.

• Thúc đẩy phòng bệnh hơn chữa bệnh: Định nghĩa của WHO đã thúc đẩy phong trào phòng bệnh thông qua việc khuyến khích lối sống lành mạnh, duy trì trạng thái sức khỏe thể chất và tinh thần tốt thay vì chỉ tập trung vào chữa trị bệnh tật. Các chiến dịch tiêm chủng, giảm tác hại của thuốc lá, và khuyến khích vận động thể chất là những ví dụ tiêu biểu cho việc phòng bệnh theo hướng toàn diện.

4. Thách Thức Trong Việc Đạt Được Sức Khỏe Toàn Diện

• Khó khăn trong đo lường: Định nghĩa của WHO đặt ra tiêu chuẩn cao về sức khỏe, khiến việc đo lường sức khỏe toàn diện gặp nhiều khó khăn. Sức khỏe tinh thần và xã hội là những yếu tố khó đánh giá một cách khách quan, và thường phụ thuộc vào các tiêu chí chủ quan hoặc yếu tố văn hóa.
• Tài nguyên hạn chế: Để đạt được mục tiêu sức khỏe toàn diện như định nghĩa của WHO đòi hỏi nguồn tài nguyên lớn cho chăm sóc sức khỏe, giáo dục, và phúc lợi xã hội. Các quốc gia có thu nhập thấp thường gặp khó khăn trong việc cung cấp đầy đủ dịch vụ y tế cho người dân.
• Kỳ vọng không thực tế: WHO đặt ra một tiêu chuẩn rất cao về sức khỏe toàn diện, và không phải lúc nào cũng có thể đạt được ở mọi thời điểm. Trong nhiều trường hợp, trạng thái khỏe mạnh về thể chất, tinh thần và xã hội không dễ dàng đạt được do sự ảnh hưởng từ các yếu tố ngoại cảnh như môi trường sống hoặc tình trạng xã hội.

Kết Luận

Định nghĩa sức khỏe của WHO là một trong những khái niệm quan trọng và toàn diện nhất về sức khỏe, khuyến khích cách tiếp cận đa chiều trong y học và y tế công cộng. Mặc dù định nghĩa này có thể khó đạt được hoàn toàn, nhưng nó đã đặt nền móng cho việc xây dựng các hệ thống chăm sóc sức khỏe toàn diện và thay đổi nhận thức của con người về sức khỏe. Định nghĩa của WHO thúc đẩy các cá nhân, cộng đồng và quốc gia hướng đến một cuộc sống cân bằng, chú trọng không chỉ vào cơ thể mà còn đến sức khỏe tinh thần và các mối quan hệ xã hội, tạo nên một xã hội khỏe mạnh và phát triển bền vững.

Tài Liệu Tham Khảo

1. World Health Organization. (1948). “Constitution of the World Health Organization.” World Health Organization.
2. Sulmasy, D. P. (2002). “A biopsychosocial-spiritual model for the care of patients at the end of life.” Journal of General Internal Medicine, 17(5), 374-378.