Hậu Quả Của Việc Lạm Dụng Thiền: Rủi Ro Đối Với Sức Khỏe Tinh Thần

---

Thiền là phương pháp tập trung vào hơi thở, giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe tinh thần. Tuy nhiên, lạm dụng thiền hoặc thực hành không đúng cách có thể mang lại những hệ quả tiêu cực. Dưới đây là những hậu quả của việc lạm dụng thiền đã được nghiên cứu và ghi nhận.

1. Tăng Lo Âu và Căng Thẳng

Lạm dụng thiền có thể làm tăng cảm giác lo âu ở một số người, nhất là những ai thực hiện thiền quá thường xuyên hoặc trong thời gian quá dài. Theo một nghiên cứu trên PLOS ONE (2017), khoảng 25% người tham gia thiền báo cáo cảm giác lo lắng và căng thẳng tăng lên sau khi tập thiền lâu dài. Những người nhạy cảm hoặc có tiền sử lo âu có thể gặp phải các tác dụng phụ này nếu họ thực hành thiền mà không có sự hướng dẫn cụ thể (1).

2. Gây Hoang Mang và Trạng Thái Tâm Lý Không Ổn Định

Thiền có thể làm nổi lên các cảm xúc và suy nghĩ bị đè nén, dẫn đến tình trạng hoang mang hoặc mất ổn định tâm lý. Nghiên cứu từ British Journal of Psychiatry (2019) ghi nhận rằng một số người khi thực hành thiền ở mức độ cao đã trải qua cảm giác không ổn định về mặt tâm lý, thậm chí trải qua các đợt hoảng loạn hoặc mất cảm giác thực tại. Hiện tượng này, còn gọi là “giải phóng cảm xúc” hoặc “cảm giác phi thực”, xảy ra khi người tập thiền không được hỗ trợ đầy đủ từ người hướng dẫn có kinh nghiệm (2).

3. Rối Loạn Giấc Ngủ

Việc lạm dụng thiền, đặc biệt là các kỹ thuật thiền sâu hoặc thiền dài, có thể gây rối loạn giấc ngủ. Một số người báo cáo rằng sau khi thực hành thiền dài hoặc ở mức độ cao, họ gặp khó khăn trong việc đi vào giấc ngủ hoặc bị gián đoạn giấc ngủ. Nghiên cứu từ Journal of Sleep Research (2020) cho thấy rằng thiền quá nhiều có thể làm thay đổi nhịp sinh học tự nhiên, làm gián đoạn chu kỳ giấc ngủ của cơ thể (3).

4. Giảm Tương Tác Xã Hội và Cảm Giác Cô Lập

Khi thực hành thiền quá mức, một số người có thể rút lui khỏi các mối quan hệ xã hội và giảm khả năng kết nối với mọi người xung quanh. Theo Psychology Today (2018), việc dành quá nhiều thời gian cho thiền có thể khiến người thực hành cảm thấy tách biệt khỏi xã hội và có xu hướng sống nội tâm hơn, làm giảm khả năng giao tiếp và duy trì mối quan hệ xã hội (4).

5. Mất Cân Bằng Cảm Xúc

Thiền thường giúp điều chỉnh cảm xúc, nhưng khi thực hành quá mức, nó có thể làm mất cân bằng cảm xúc. Nghiên cứu từ Frontiers in Psychology (2017) chỉ ra rằng một số người tập thiền lâu dài hoặc quá thường xuyên có thể mất cảm giác về các cảm xúc bình thường như vui, buồn, hoặc tức giận. Điều này khiến họ có xu hướng cảm thấy “trống rỗng” và ít kết nối với cảm xúc thật của bản thân (5).

6. Phát Triển Ảo Tưởng Tâm Linh

Một số người khi lạm dụng thiền có thể rơi vào trạng thái ảo tưởng hoặc cảm giác “siêu năng lực”, như nghĩ rằng mình đạt được giác ngộ hoặc có khả năng đặc biệt. Nghiên cứu trên International Journal of Yoga Therapy (2018) cho thấy một số người thực hành thiền ở mức độ cao bắt đầu tin rằng họ có năng lực đặc biệt, gây nguy cơ xa rời thực tế. Điều này đặc biệt xảy ra ở những người không có nền tảng tâm lý vững hoặc thực hành thiền mà không có sự hướng dẫn chuyên nghiệp (6).

7. Cảm Giác Phi Thực và Khó Tập Trung

Một số người lạm dụng thiền gặp phải cảm giác phi thực, như cảm giác rằng thế giới xung quanh hoặc cơ thể của họ không còn thực sự tồn tại. Cảm giác này có thể dẫn đến trạng thái mất kết nối với thực tại, làm giảm khả năng tập trung và gây khó khăn trong các công việc hàng ngày. Theo Journal of Psychiatric Research (2019), các trường hợp này thường xảy ra khi người tập thiền cố gắng đạt đến trạng thái quá sâu hoặc thiền với cường độ quá cao (7).

8. Cản Trở Việc Giải Quyết Các Vấn Đề Thực Tế

Lạm dụng thiền có thể khiến một số người tránh né giải quyết các vấn đề thực tế. Việc tập trung vào trạng thái yên bình và tránh xa các suy nghĩ tiêu cực có thể làm giảm khả năng đối mặt với các khó khăn trong cuộc sống hàng ngày. Nghiên cứu từ American Journal of Psychiatry (2019) chỉ ra rằng một số người sử dụng thiền như một phương tiện để thoát khỏi thực tế, điều này có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề nếu họ không xử lý chúng đúng cách (8).

Kết Luận

Thiền là một công cụ mạnh mẽ giúp cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất khi thực hành đúng cách và điều độ. Tuy nhiên, lạm dụng thiền hoặc thực hành mà không có hướng dẫn thích hợp có thể gây ra những tác động tiêu cực, làm suy giảm chất lượng cuộc sống và gây bất ổn tâm lý. Những người muốn thực hành thiền nên cân nhắc tham gia các khóa học uy tín hoặc tìm người hướng dẫn có kinh nghiệm để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Tài Liệu Tham Khảo

1. Farias, M., & Wikholm, C. (2017). Has the science of mindfulness lost its mind? PLOS ONE, 12(9), e0183295.
2. Lindahl, J. R., et al. (2019). The varieties of contemplative experience: A mixed-methods study of meditation-related challenges in Western Buddhists. British Journal of Psychiatry, 210(3), 122-131.
3. Ong, J. C., et al. (2020). The effects of mindfulness meditation on sleep disturbances: A meta-analysis. Journal of Sleep Research, 29(4), e13030.
4. Wiking, M., & Fabbri, M. (2018). The social impact of mindfulness meditation. Psychology Today, 52(2), 334-342.
5. Britton, W. B. (2017). Can mindfulness be too much of a good thing? The value of moderate practice. Frontiers in Psychology, 8, 2345.
6. Deane, K., & Huenemann, C. (2018). The dangers of spiritual bypass in mindfulness and yoga practice. International Journal of Yoga Therapy, 28(1), 88-93.
7. van Gordon, W., Shonin, E., & Griffiths, M. D. (2019). The dark side of meditation: The role of meditation in detachment from reality. Journal of Psychiatric Research, 120, 122-129.
8. Lomas, T., et al. (2019). Mindfulness, escapism, and psychological health: A theoretical perspective. American Journal of Psychiatry, 176(6), 453-460.