Hiện Tượng Hồng Tỷ Nam Kinh Dưới Góc Nhìn Tâm Lý Học Xã Hội

---

Tháng 7/2025, vụ việc “Hồng tỷ Nam Kinh” đã gây chấn động Trung Quốc và mạng xã hội toàn cầu. Một người đàn ông tên Jiao (sinh năm 1987), sống tại thành phố Nam Kinh, bị phát hiện đã giả dạng nữ giới trong nhiều năm để quan hệ tình dục với hơn 1.600 nam giới. Thủ đoạn của Jiao không chỉ nằm ở việc cải trang mà còn ở khả năng thao túng cảm xúc: sử dụng hình ảnh giả, nói giọng nữ, tỏ ra “hiền lành”, chỉ yêu cầu người gặp mặt mang theo vài món quà đơn giản như trái cây, sữa, giấy vệ sinh.

Câu chuyện không chỉ đặt ra câu hỏi về đạo đức và pháp lý, mà còn hé lộ nhiều khía cạnh phức tạp từ góc nhìn tâm lý học xã hội: tại sao hành vi này có thể kéo dài nhiều năm mà không bị phát hiện? Điều gì khiến hàng ngàn người sẵn sàng bước vào mối quan hệ tình dục mà không xác minh danh tính đối phương? Và vì sao một người đàn ông lại có thể “hấp dẫn” đến mức ấy trong vai trò một người phụ nữ tưởng tượng?

2. Tâm lý giả danh và khoái cảm thao túng

Jiao có thể được phân tích dưới góc độ rối loạn nhân cách chống đối xã hội (antisocial personality disorder) – với các đặc điểm điển hình như lừa đảo, thao túng, thiếu đồng cảm và không ăn năn. Hành vi giả dạng nữ giới kéo dài nhiều năm để đạt mục đích tình dục không chỉ là lừa dối mà còn là cách kiểm soát tâm lý nạn nhân – điều tạo nên một dạng khoái cảm đặc biệt gọi là khoái cảm quyền lực (power arousal).

3. Tâm lý nạn nhân: Cô đơn, kỳ vọng và thân mật ảo

Theo thuyết nhu cầu kết nối (belongingness theory), con người có nhu cầu bẩm sinh muốn được yêu thương, kết nối và thuộc về một cộng đồng. Trong xã hội hiện đại – đặc biệt tại các đô thị Trung Quốc – nơi nam giới độc thân đang gia tăng, sự cô đơn và thiếu kết nối thực chất là một vấn đề xã hội lớn.

Nghiên cứu của Hancock et al. (2007) trên Journal of Computer-Mediated Communication cho thấy, người dùng mạng xã hội dễ bị cuốn vào trạng thái thân mật giả (pseudo-intimacy), khi các tương tác ảo được lý tưởng hóa và cảm giác gần gũi phát triển nhanh chóng – dẫn đến nhận định sai lệch về đối phương.

Các nạn nhân trong vụ Hồng tỷ có thể đã rơi vào hiệu ứng xác nhận (confirmation bias), chỉ chú ý đến các dấu hiệu phù hợp với kỳ vọng rằng “người ấy là thật và đang quan tâm đến mình”, trong khi bỏ qua các dấu hiệu bất thường như giọng nói lệch tông, từ chối gọi video hoặc chỉ gặp vào ban đêm.

4. Mất cân bằng giới tính và cạnh tranh trong hẹn hò

Trung Quốc hiện là quốc gia có sự chênh lệch giới tính lớn nhất thế giới, một phần do chính sách một con và ưu tiên sinh con trai kéo dài hàng chục năm. Theo báo cáo của China Power (2021), có hơn 30 triệu nam giới Trung Quốc sẽ không thể tìm được bạn đời trong tương lai gần.

Điều này tạo ra một thị trường hẹn hò cực kỳ cạnh tranh, đặc biệt ở tầng lớp thu nhập thấp hoặc trung bình – nơi không đủ “điểm cộng” để hấp dẫn phụ nữ (về tài chính, nhà cửa, công việc). Nhiều nam giới trẻ cảm thấy bất lực, lo âu hoặc tuyệt vọng khi không đạt được các tiêu chuẩn ngày càng cao mà xã hội gán cho “người đàn ông lý tưởng”.

Trong bối cảnh ấy, một “cô gái” (thực chất là Jiao) xuất hiện với tính cách dịu dàng, không đòi hỏi tiền bạc, chỉ cần vài món quà đơn giản – như giấy vệ sinh hay sữa – lại trở nên cuốn hút. Điều này cho thấy hiệu ứng tương phản (contrast effect): khi phần lớn trải nghiệm với phụ nữ thật ngoài đời gắn với cảm giác bị đánh giá, cạnh tranh hoặc thậm chí bị từ chối, thì một nhân vật tưởng tượng “ít kỳ vọng” sẽ tạo ra ảo ảnh về sự chấp nhận và gần gũi.

5. Hiệu ứng “quà tặng nhỏ” và nhu cầu được công nhận

Chi tiết “mang theo quà nhỏ” trong cuộc gặp gỡ là một trong những thủ pháp tâm lý quan trọng mà Jiao sử dụng. Đây là sự kết hợp giữa biểu tượng hóa (symbolism) và nghi thức hóa (ritualization): những món quà đơn giản như sữa, trái cây khiến các nạn nhân cảm thấy họ đang bước vào một mối quan hệ nghiêm túc, được chào đón, được đánh giá cao – thay vì bị lợi dụng hay thử thách như trong nhiều mối quan hệ khác.

Hơn nữa, hành vi này còn kích hoạt hiệu ứng đầu tư (investment effect): khi một người đã bỏ công chuẩn bị quà, đi đến nơi hẹn, họ có xu hướng muốn “tiếp tục cuộc chơi” hơn là dừng lại để kiểm tra danh tính người kia.

6. Giới và sự xấu hổ: Tại sao nạn nhân không tố cáo?

Một khía cạnh nhạy cảm là định kiến giới tính trong xã hội. Nam giới thường được kỳ vọng là chủ động, mạnh mẽ, không dễ bị lừa. Chính vì vậy, nhiều nạn nhân khi phát hiện sự thật lại cảm thấy xấu hổ, sợ bị chế giễu hoặc không dám khai báo. Họ cũng lo ngại bị gán cho các định danh về giới hoặc khuynh hướng tình dục – dù thực chất họ bị lừa.

Theo nghiên cứu của Sleath và Bull (2010) công bố trên Psychology, Crime & Law, nam giới nạn nhân bị tấn công tình dục thường ít trình báo hơn nữ giới, phần lớn vì lo ngại mất thể diện và không được tin tưởng.

7. Hiện tượng đại chúng hóa và trào lưu giễu nhại

Ngay sau khi vụ việc được lan truyền, “Hồng tỷ Nam Kinh” trở thành chủ đề chế meme, parody, thậm chí cosplay. Tâm lý tập thể lúc này không còn chỉ là phẫn nộ mà còn xen lẫn thích thú, giải trí – dẫn đến sự xói mòn về cảm xúc đồng cảm đối với nạn nhân.

Hiện tượng này phản ánh một nguy cơ của xã hội kỹ thuật số: sự thật bi kịch dễ bị biến thành giải trí, nạn nhân bị đồng hóa với “nhân vật hài”, và cảm xúc đạo đức tập thể bị phân mảnh. Đây là điều cần cảnh báo – vì nó làm tổn thương chính những người đã bị tổn thương lần nữa bởi sự chế nhạo của công chúng.

Kết luận

Hiện tượng Hồng tỷ Nam Kinh là một ví dụ điển hình của sự giao thoa giữa các yếu tố tâm lý cá nhân, nhu cầu xã hội và văn hóa mạng hiện đại. Không chỉ là một hành vi lừa đảo tình dục quy mô lớn, sự việc còn phản ánh rõ sự cô đơn, mất cân bằng giới tính, áp lực thành công trong xã hội Trung Quốc, và khả năng thao túng cảm xúc qua môi trường mạng. Việc phân tích sâu vụ việc không nhằm giễu cợt, mà để cảnh báo rằng: khi các nhu cầu tâm lý cơ bản bị dồn nén, cộng với sự ẩn danh trên mạng và sự sụp đổ niềm tin vào các mối quan hệ thực – những bi kịch xã hội có thể xảy ra, không chỉ ở Trung Quốc mà ở bất kỳ nơi nào.

Tài liệu tham khảo

1. Hancock, J. T., et al. (2007). “The truth about lying in online dating profiles.” Journal of Computer-Mediated Communication, 13(1), 78–102.
2. Sleath, E., & Bull, R. (2010). “Male rape victim blaming.” Psychology, Crime & Law, 16(7), 563–580.
3. China Power (2021). “How is China’s gender imbalance affecting its society?” Center for Strategic and International Studies.