Hình Thái Học Dương Vật: Cấu Trúc và Chức Năng
Trung tâm Sức khoẻ Nam Giới Men's Health
Dương vật là cơ quan sinh dục ngoài của nam giới, đảm nhiệm các chức năng sinh sản, tiểu tiện và quan hệ tình dục. Việc hiểu rõ hình thái học dương vật không chỉ quan trọng trong lĩnh vực y học mà còn giúp giải thích các bệnh lý và dị tật liên quan.
1. Cấu trúc giải phẫu dương vật
Dương vật được cấu tạo bởi 3 thành phần chính:
- Thân dương vật (Corpus Penis):
- Gồm hai thể hang (corpora cavernosa) nằm song song và một thể xốp (corpus spongiosum) bao quanh niệu đạo.
- Các thể này chứa đầy máu trong quá trình cương dương, giúp duy trì độ cứng cần thiết cho quan hệ tình dục.
- Quy đầu dương vật (Glans Penis):
- Là phần đầu tròn của thể xốp, có vai trò nhạy cảm với kích thích tình dục.
- Được bảo vệ bởi lớp da mỏng gọi là bao quy đầu (prepuce), thường có thể tuột xuống để lộ quy đầu.
- Rễ dương vật (Root Penis):
- Phần dương vật gắn vào khung chậu, bao gồm các cơ và dây chằng hỗ trợ như cơ hành xốp (bulbospongiosus muscle) và cơ ngồi hang (ischiocavernosus muscle).
2. Mạch máu và thần kinh
Hệ thống mạch máu:
- Động mạch dương vật:
- Xuất phát từ động mạch thẹn trong (internal pudendal artery).
- Cung cấp máu cho các thể hang, thể xốp và các mô mềm.
- Tĩnh mạch dương vật:
- Thoát máu qua tĩnh mạch lưng sâu (deep dorsal vein) và các nhánh bạch huyết.
Hệ thống thần kinh:
- Thần kinh cảm giác:
- Được cung cấp bởi dây thần kinh lưng dương vật (dorsal nerve), đảm nhận cảm giác kích thích tình dục.
- Thần kinh vận động:
- Điều khiển các cơ tại rễ dương vật để hỗ trợ cương dương và xuất tinh.
3. Hình thái học dương vật và sự phát triển
Kích thước và hình dạng:
- Kích thước dương vật thay đổi tùy theo yếu tố di truyền, nội tiết và tuổi tác.
- Theo một nghiên cứu trên British Journal of Urology International (2015), kích thước trung bình của dương vật khi cương là 13,12 cm (chiều dài) và 11,66 cm (chu vi).
Sự phát triển trong thời kỳ bào thai:
- Dương vật hình thành từ nụ sinh dục (genital tubercle) trong tuần thứ 8-12 của thai kỳ.
- Testosterone và dihydrotestosterone (DHT) đóng vai trò quyết định trong sự phát triển và biệt hóa.
Biến đổi trong tuổi dậy thì:
- Tăng trưởng về kích thước, dày lên của thể hang và thể xốp.
- Xuất hiện lông mu xung quanh gốc dương vật.
4. Chức năng của dương vật
- Sinh sản:
- Dẫn tinh trùng từ ống dẫn tinh qua niệu đạo ra ngoài trong quá trình xuất tinh.
- Tiểu tiện:
- Đưa nước tiểu từ bàng quang ra ngoài thông qua niệu đạo.
- Quan hệ tình dục:
- Cương dương để xâm nhập vào âm đạo trong quá trình giao hợp.
- Quy đầu chứa nhiều đầu mút thần kinh, tạo cảm giác khoái cảm.
5. Các dị tật và bất thường hình thái
Bẩm sinh:
- Lỗ tiểu thấp (Hypospadias): Niệu đạo mở ở mặt dưới dương vật thay vì đỉnh quy đầu.
- Lỗ tiểu cao (Epispadias): Niệu đạo mở ở mặt trên dương vật.
- Cong dương vật bẩm sinh: Dương vật bị cong bất thường do phát triển không đối xứng.
Mắc phải:
- Cong dương vật mắc phải (Peyronie’s disease): Hình thành mô sẹo gây cong bất thường trong quá trình cương.
- Hẹp bao quy đầu (Phimosis): Bao quy đầu không thể tuột xuống quy đầu.
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Ảnh hưởng đến kích thước và chức năng của tinh hoàn.
6. Ý nghĩa lâm sàng
Hiểu rõ hình thái học dương vật giúp chẩn đoán và điều trị các bệnh lý liên quan như rối loạn cương, dị tật niệu đạo, và các bệnh lý ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
Tài liệu tham khảo
- Wylie KR, Eardley I. (2007). Penile size and the ‘small penis syndrome’. BJU International, 99(6), 1449-1455. https://doi.org/10.1111/j.1464-410X.2007.06806.x
- Veale D, Miles S, Read J, et al. (2015). The average size of the erect penis: a systematic review. BJU International, 115(6), 978-986. https://doi.org/10.1111/bju.13010
- Baskin LS, Erol A, Li Y, et al. (2001). Anatomical studies of hypospadias. Journal of Urology, 162(3), 1108-1115. https://doi.org/10.1097/00005392-200109000-00067