Kết Quả Và Yếu Tố Tiên Lượng Thu Được Tinh Trùng Từ Tinh Hoàn Bằng micro-TESE Trên Nhóm Nam Giới Vô Tinh

---

Vô tinh (azoospermia) là một trong những nguyên nhân nghiêm trọng nhất dẫn đến vô sinh nam. Khi không có tinh trùng trong tinh dịch, nhiều cặp đôi phải đối diện với nguy cơ không thể có con bằng phương pháp tự nhiên. Tuy nhiên, sự phát triển của kỹ thuật microdissection testicular sperm extraction – micro-TESE (vi phẫu tách tinh trùng từ tinh hoàn) đã mở ra hy vọng lớn. Đây là kỹ thuật vi phẫu hiện đại, giúp tìm và thu được tinh trùng ngay trong tinh hoàn để phục vụ thụ tinh trong ống nghiệm (IVF/ICSI). Việc hiểu rõ kết quả và yếu tố tiên lượng thành công của micro-TESE là chìa khóa trong việc tư vấn, điều trị và tối ưu hóa cơ hội làm cha cho nam giới vô tinh.

1. Vô tinh và các phân loại

Vô tinh (azoospermia) được chia thành hai nhóm chính:

• Vô tinh do tắc nghẽn (obstructive azoospermia – OA): tinh hoàn vẫn sản xuất tinh trùng nhưng có sự tắc nghẽn ở ống dẫn tinh, mào tinh hoặc ống phóng tinh.
• Vô tinh không do tắc nghẽn (non-obstructive azoospermia – NOA): tinh hoàn suy giảm hoặc mất khả năng sinh tinh, dẫn đến không có tinh trùng trong ống sinh tinh.

Trong thực tế, NOA chiếm khoảng 60% trường hợp vô tinh. Đây là nhóm khó khăn nhất, bởi khả năng thu được tinh trùng phụ thuộc vào sự tồn tại của các ổ sinh tinh nhỏ còn sót lại trong tinh hoàn.

2. Micro-TESE là gì?

Micro-TESE (microdissection testicular sperm extraction) là kỹ thuật vi phẫu, sử dụng kính hiển vi phẫu thuật để mở tinh hoàn và tìm kiếm những ống sinh tinh còn khả năng sinh tinh.

Ưu điểm:

• Tỷ lệ thu tinh trùng cao hơn so với TESE truyền thống.
• Giảm thiểu tổn thương mô tinh hoàn.
• Tối ưu hóa cơ hội có tinh trùng để thực hiện ICSI (intracytoplasmic sperm injection – tiêm tinh trùng vào bào tương trứng).

Theo nghiên cứu của Schlegel (1999) công bố trên Human Reproduction, micro-TESE có tỷ lệ tìm thấy tinh trùng ở nam giới vô tinh không do tắc nghẽn là 42–63%, cao gấp đôi so với TESE thông thường (20–30%).

3. Kết quả thu được tinh trùng bằng Micro-TESE

Tỷ lệ thành công của micro-TESE phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tuổi bệnh nhân, thể tích tinh hoàn, nồng độ hormone và kết quả mô bệnh học.

• Theo nghiên cứu của Ramasamy và cộng sự (2013) công bố trên Fertility and Sterility, ở 640 nam giới NOA, tỷ lệ thu tinh trùng thành công bằng micro-TESE là 47%.
• Một phân tích gộp của Bernie và cộng sự (2015) công bố trên Journal of Urology cho thấy tỷ lệ thành công dao động từ 40% đến 60% tùy đối tượng nghiên cứu.
• Kết quả thai kỳ nhờ tinh trùng thu từ micro-TESE cũng khả quan: tỷ lệ có thai lâm sàng sau ICSI đạt 30–40%.

Như vậy, micro-TESE không chỉ đem lại cơ hội có tinh trùng, mà còn là cầu nối giúp các cặp đôi vô sinh do vô tinh hiện thực hóa ước mơ làm cha mẹ.

4. Các yếu tố tiên lượng thành công

4.1. Thể tích tinh hoàn

Thể tích tinh hoàn nhỏ thường gợi ý tình trạng giảm sinh tinh nặng. Tuy nhiên, vẫn có thể tồn tại các ổ sinh tinh khu trú. Theo nghiên cứu của Ramasamy (2011) công bố trên Journal of Andrology, tỷ lệ thu tinh trùng ở bệnh nhân tinh hoàn <10 ml vẫn đạt 25%, cho thấy không thể chỉ dựa vào thể tích để loại trừ hy vọng.

4.2. Nồng độ hormone

FSH (follicle-stimulating hormone – hormone kích thích nang trứng) tăng cao thường phản ánh rối loạn sinh tinh. Tuy nhiên, mối liên hệ không tuyệt đối. Theo nghiên cứu của Ishikawa (2009) công bố trên Fertility and Sterility, vẫn có tới 21% bệnh nhân FSH >20 IU/L thu được tinh trùng bằng micro-TESE.

4.3. Kết quả mô bệnh học tinh hoàn

Mô bệnh học được coi là yếu tố tiên lượng mạnh nhất. Các kiểu mô học như:

• Ngừng sinh tinh (maturation arrest): tiên lượng thu được tinh trùng khoảng 30–40%.
• Hội chứng chỉ có tế bào Sertoli (Sertoli cell-only syndrome): tỷ lệ thu tinh trùng thấp hơn, khoảng 10–20%.
• Xơ hóa ống sinh tinh (tubular sclerosis): gần như không thu được tinh trùng.

4.4. Tuổi bệnh nhân

Tuổi càng trẻ thì khả năng thu tinh trùng càng cao. Theo phân tích của Bernie (2015), tỷ lệ thành công ở bệnh nhân <30 tuổi là 55%, trong khi nhóm >40 tuổi chỉ còn 32%.

4.5. Các yếu tố khác

Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng. Nam giới có mất đoạn vi mô vùng AZF trên nhiễm sắc thể Y (Y-chromosome microdeletions) có tỷ lệ thu tinh trùng rất thấp, đặc biệt là mất đoạn AZFa và AZFb.

5. Trường hợp lâm sàng 1

Anh T., 29 tuổi, đến khám tại Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health vì 3 năm kết hôn chưa có con. Tinh dịch đồ 3 lần liên tiếp đều vô tinh.

Xét nghiệm:

• Testosterone buổi sáng: 16,5 nmol/L (bình thường).
• FSH: 12,8 IU/L (tăng nhẹ).
• Thể tích tinh hoàn: 14 ml (trái), 12 ml (phải).

Bệnh nhân được tư vấn làm micro-TESE tại bệnh viện. Kết quả phẫu thuật thu được tinh trùng sống. Sau đó, cặp đôi tiến hành ICSI, tạo được 6 phôi, trong đó 3 phôi đạt chất lượng tốt. Người vợ mang thai thành công.

Khuyến cáo của TS.BS.CK2 Trà Anh Duy: “Ở bệnh nhân trẻ tuổi, có mô tinh hoàn và nội tiết tương đối bảo tồn, micro-TESE mang lại tỷ lệ thành công cao. Điều quan trọng là cần lựa chọn trung tâm uy tín để tối ưu hóa cơ hội tìm được tinh trùng.”

6. Trường hợp lâm sàng 2

Anh H., 41 tuổi, đến khám vì vô tinh nguyên phát.

Xét nghiệm:

• Testosterone buổi sáng: 9,3 nmol/L (giảm nhẹ).
• FSH: 24,7 IU/L (tăng cao).
• Thể tích tinh hoàn: 8 ml hai bên.
• Sinh thiết mô tinh hoàn: hội chứng chỉ có tế bào Sertoli.

Bệnh nhân được thực hiện micro-TESE tại bệnh viện, nhưng không tìm thấy tinh trùng. Sau khi tư vấn, bệnh nhân và gia đình cân nhắc lựa chọn sử dụng tinh trùng hiến tặng để tiến hành hỗ trợ sinh sản.

Khuyến cáo của TS.BS.CK2 Trà Anh Duy: “Không phải mọi trường hợp NOA đều có thể thu được tinh trùng, đặc biệt ở bệnh nhân lớn tuổi, thể tích tinh hoàn nhỏ và mô bệnh học kém. Tuy nhiên, việc thực hiện micro-TESE vẫn có giá trị chẩn đoán và giúp bệnh nhân hiểu rõ cơ hội của mình.”

7. Ý nghĩa thực tiễn của Micro-TESE

Micro-TESE không chỉ mang ý nghĩa điều trị mà còn giúp bác sĩ tiên lượng và tư vấn chính xác cho bệnh nhân. Việc xác định cơ hội thành công trước khi phẫu thuật sẽ giúp bệnh nhân chuẩn bị tâm lý, đồng thời định hướng kế hoạch sinh sản phù hợp.

8. Hướng phát triển tương lai

Các nghiên cứu đang tập trung vào:

• Sử dụng marker sinh học (như inhibin B, AMH) để tiên lượng chính xác hơn.
• Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phân tích hình ảnh mô học.
• Kết hợp micro-TESE với liệu pháp tế bào gốc để phục hồi khả năng sinh tinh.

9. Kết luận

Micro-TESE là kỹ thuật tiên tiến, mở ra cơ hội cho nhiều nam giới vô tinh, đặc biệt là nhóm NOA. Tỷ lệ thành công dao động từ 40–60%, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi, thể tích tinh hoàn, nồng độ hormone và mô bệnh học. Tuy không đảm bảo 100% nhưng micro-TESE vẫn là hy vọng lớn cho hàng ngàn cặp đôi mong con. Trong thực hành lâm sàng, việc lựa chọn bệnh nhân, tư vấn đầy đủ và thực hiện tại trung tâm chuyên sâu là yếu tố quyết định để đạt được kết quả tốt.

Dr. Tra Anh Duy (BS Chuối Men’s Health)