Nam Giới Sử Dụng Mỹ Phẩm Ảnh Hưởng Đến Sinh Lý

---

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, việc nam giới sử dụng mỹ phẩm không còn là điều xa lạ. Từ các sản phẩm chăm sóc da mặt, dưỡng tóc, đến nước hoa, khử mùi và dưỡng thể, mỹ phẩm đã trở thành một phần trong thói quen sinh hoạt hàng ngày của nhiều nam giới. Tuy nhiên, các nhà khoa học và chuyên gia y tế ngày càng lo ngại về mối liên hệ tiềm ẩn giữa việc sử dụng mỹ phẩm thường xuyên và các rối loạn liên quan đến sức khỏe sinh lý nam, đặc biệt là ảnh hưởng đến hormone sinh dục nam testosterone, chất lượng tinh trùng và chức năng sinh sản.

1. Các thành phần trong mỹ phẩm có thể ảnh hưởng đến hệ nội tiết

Một số hóa chất có trong mỹ phẩm được xếp vào nhóm chất gây rối loạn nội tiết (endocrine-disrupting chemicals – EDCs). Đây là những hợp chất nhân tạo có khả năng bắt chước, chặn hoặc làm thay đổi hoạt động của hormone trong cơ thể. Các chất phổ biến bao gồm:

• Paraben: Một nhóm chất bảo quản được dùng trong kem dưỡng da, dầu gội, gel cạo râu. Paraben có khả năng bắt chước hoạt động của estrogen – hormone nữ giới, từ đó làm mất cân bằng nội tiết tố nam.
• Phthalates: Dùng để tạo hương thơm và độ dẻo cho sản phẩm như nước hoa, lăn khử mùi. Phthalates có liên quan đến việc làm giảm nồng độ testosterone (hormone sinh dục nam chính).
• Triclosan: Chất kháng khuẩn trong sữa rửa mặt, kem đánh răng, có thể gây suy giảm chức năng tuyến giáp và giảm chất lượng tinh trùng.

Theo nghiên cứu của Meeker và cộng sự (2009) công bố trên Environmental Health Perspectives, việc phơi nhiễm với phthalates có liên quan đáng kể đến giảm nồng độ testosterone ở cả nam giới trưởng thành và thiếu niên.

2. Ảnh hưởng đến nồng độ testosterone và ham muốn tình dục

Testosterone là hormone đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì ham muốn tình dục (libido), sức mạnh cơ bắp, mật độ xương và sản xuất tinh trùng. Sự suy giảm testosterone do phơi nhiễm với EDCs có thể gây nên các biểu hiện như:

• Giảm ham muốn tình dục
• Mệt mỏi kéo dài
• Giảm khối lượng cơ và xương
• Rối loạn cương dương (erectile dysfunction)

Một nghiên cứu trên động vật của Howdeshell và cộng sự (2008) công bố trên Toxicological Sciences cho thấy việc phơi nhiễm phthalates trong giai đoạn phát triển làm giảm kích thước cơ quan sinh dục và giảm chức năng sinh sản ở chuột đực.

3. Suy giảm chất lượng tinh trùng và khả năng sinh sản

Việc sử dụng thường xuyên mỹ phẩm chứa EDCs không chỉ ảnh hưởng đến nội tiết mà còn gây tổn thương trực tiếp đến tinh trùng:

• Giảm mật độ và khả năng di động của tinh trùng
• Tăng tỷ lệ tinh trùng dị dạng
• Gây đứt gãy DNA trong tinh trùng

Nghiên cứu của Hauser và cộng sự (2007) công bố trên Human Reproduction cho thấy nồng độ phthalate trong nước tiểu nam giới có mối tương quan nghịch với chỉ số chất lượng tinh dịch như số lượng và khả năng di động.

4. Tác động lên tâm lý và hành vi giới tính

Một số nhà nghiên cứu lo ngại rằng việc tiếp xúc lâu dài với các chất giả nội tiết có thể ảnh hưởng đến nhận thức giới tính, hành vi và sự phát triển thần kinh liên quan đến bản dạng giới:

• Trẻ nam tiếp xúc với paraben và phthalates trong thời kỳ bào thai có nguy cơ giảm đặc tính nam giới hóa
• Một số nghiên cứu sơ bộ ghi nhận hành vi hướng nội, giảm hoạt động vận động ở bé trai

Theo Swan và cộng sự (2010) trên Journal of Andrology, phơi nhiễm với phthalates trong thai kỳ liên quan đến việc giảm khoảng cách hậu môn – sinh dục ở trẻ nam sơ sinh, một dấu hiệu của sự suy giảm androgen (hormone sinh dục nam).

5. Sự khác biệt giữa cá nhân và mức độ ảnh hưởng

Không phải tất cả nam giới đều bị ảnh hưởng giống nhau khi sử dụng mỹ phẩm. Mức độ tác động phụ thuộc vào:

• Liều lượng và tần suất sử dụng sản phẩm
• Thời điểm phơi nhiễm (giai đoạn bào thai, dậy thì…)
• Khả năng chuyển hóa và thải trừ hóa chất của từng cá nhân
• Sự phối hợp giữa các chất EDCs với nhau

Tuy nhiên, sự tích lũy lâu dài của các hóa chất này trong mô mỡ và máu là mối lo ngại thực sự, đặc biệt khi người dùng không kiểm soát được thành phần mỹ phẩm đang sử dụng.

6. Một số dấu hiệu cần lưu ý khi nghi ngờ ảnh hưởng từ mỹ phẩm

• Giảm ham muốn tình dục, xuất tinh yếu
• Tinh hoàn teo nhỏ, cảm giác đau nhẹ ở vùng bìu
• Mụn bất thường, tăng tích mỡ ở ngực hoặc bụng dưới
• Tinh dịch loãng, giảm thể tích hoặc đổi màu

Khi có các biểu hiện trên, đặc biệt ở người không mắc bệnh lý mạn tính hoặc không dùng thuốc nội tiết, nên đặt nghi vấn đến môi trường sống và các sản phẩm sử dụng hàng ngày.

7. Giải pháp thay thế và lời khuyên từ chuyên gia

• Đọc kỹ nhãn sản phẩm và tránh các thành phần chứa paraben, phthalates, triclosan
• Ưu tiên sản phẩm thiên nhiên, hữu cơ, được chứng nhận an toàn (certified organic, EWG verified)
• Không nên sử dụng quá nhiều sản phẩm cùng lúc
• Giữ vệ sinh cơ thể bằng các biện pháp đơn giản như tắm nước ấm, thay đồ thường xuyên, ăn uống lành mạnh
• Khám nam khoa định kỳ để phát hiện sớm rối loạn nội tiết hoặc bất thường sinh sản

8. Kết luận

Việc sử dụng mỹ phẩm ở nam giới đang ngày càng phổ biến, song mối liên hệ giữa các thành phần hóa học trong mỹ phẩm và sức khỏe sinh lý vẫn chưa được nhiều người quan tâm đúng mức. Những nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng paraben, phthalates, triclosan… có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến nồng độ testosterone, chất lượng tinh trùng và chức năng sinh sản nếu sử dụng kéo dài. Để đảm bảo sức khỏe nam giới toàn diện, việc lựa chọn sản phẩm an toàn và theo dõi sức khỏe định kỳ là điều cần thiết.

Tài liệu tham khảo

1. Meeker JD, et al. (2009). Exposure to phthalates and decreased testosterone in men. Environmental Health Perspectives, 117(6), 911–916.
2. Howdeshell KL, et al. (2008). Phthalate exposure and reproductive health in rodents. Toxicological Sciences, 105(2), 391–400.
3. Hauser R, et al. (2007). Urinary phthalate metabolite levels and semen quality. Human Reproduction, 22(3), 688–695.
4. Swan SH, et al. (2010). Prenatal phthalate exposure and anogenital distance in male infants. Journal of Andrology, 31(2), 131–139.