Người Liên Giới Tính (Intersex)

---

Người liên giới tính (intersex) là thuật ngữ dùng để mô tả những cá nhân có đặc điểm sinh học không hoàn toàn phù hợp với các định nghĩa điển hình của giới nam hoặc nữ. Những đặc điểm này có thể liên quan đến nhiễm sắc thể giới tính (sex chromosomes), hormone sinh dục (sex hormones), hoặc cấu trúc cơ quan sinh dục (genital anatomy). Theo nghiên cứu của Blackless et al. (2000) công bố trên American Journal of Human Biology, tỷ lệ người liên giới tính có thể dao động từ 0,018% đến 1,7% dân số, tùy thuộc vào tiêu chí chẩn đoán.

1. Cơ chế sinh học của liên giới tính

1.1. Bất thường trong nhiễm sắc thể giới tính

Một số trường hợp liên giới tính liên quan đến sự bất thường về nhiễm sắc thể giới tính (sex chromosome abnormalities). Theo nghiên cứu của Hughes (2008) trên Endocrine Reviews, một số hội chứng liên quan bao gồm:

• Hội chứng Klinefelter (XXY syndrome): Người mắc có kiểu gen XXY, thường có cơ quan sinh dục nam nhưng có biểu hiện nữ hóa một phần.
• Hội chứng Turner (XO syndrome): Người mắc có kiểu gen chỉ có một nhiễm sắc thể X (XO), thường có cơ thể nữ nhưng không phát triển bình thường về mặt sinh dục.
• Mosaicism (Khảm nhiễm sắc thể): Một số cá nhân có hỗn hợp tế bào chứa các kiểu nhiễm sắc thể khác nhau như 46,XX/46,XY, dẫn đến biểu hiện giới tính không rõ ràng.

1.2. Sự mất cân bằng hormone sinh dục

Sự phát triển giới tính cũng có thể bị ảnh hưởng bởi bất thường trong tổng hợp và hoạt động của hormone sinh dục. Theo nghiên cứu của Witchel (2018) trên Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, một số tình trạng phổ biến bao gồm:

• Tăng sản thượng thận bẩm sinh (Congenital Adrenal Hyperplasia – CAH): Do sự dư thừa androgen, trẻ sơ sinh nữ có thể có cơ quan sinh dục ngoài nam hóa một phần.
• Hội chứng kháng androgen (Androgen Insensitivity Syndrome – AIS): Do cơ thể không phản ứng với androgen, một cá nhân có kiểu gen XY nhưng có cơ quan sinh dục ngoài trông giống nữ.

1.3. Bất thường trong sự phát triển cơ quan sinh dục

Theo nghiên cứu của Fausto-Sterling (2012) trên Sexing the Body, một số người liên giới tính có thể có cấu trúc cơ quan sinh dục không điển hình như:

• Lưỡng tính giả nam (Male Pseudohermaphroditism): Có tinh hoàn nhưng cơ quan sinh dục ngoài trông giống nữ.
• Lưỡng tính giả nữ (Female Pseudohermaphroditism): Có buồng trứng nhưng cơ quan sinh dục ngoài trông giống nam.
• Lưỡng tính thật (True Hermaphroditism): Hiếm gặp, một cá nhân có cả mô buồng trứng và tinh hoàn.

2. Ảnh hưởng tâm lý và xã hội

2.1. Nhận diện giới tính và vấn đề tâm lý

Người liên giới tính có thể gặp nhiều khó khăn trong quá trình nhận diện giới tính (gender identity). Theo nghiên cứu của Jones et al. (2016) trên Psychology & Sexuality, nhiều người liên giới tính trải qua cảm giác không chắc chắn về giới tính của mình, đặc biệt nếu họ bị áp đặt một giới tính không phù hợp từ nhỏ.

2.2. Kỳ thị và phân biệt đối xử

Sự thiếu hiểu biết về liên giới tính có thể dẫn đến kỳ thị xã hội. Theo nghiên cứu của Davis (2015) trên Sociology of Health & Illness, nhiều người liên giới tính bị phân biệt đối xử trong trường học, nơi làm việc và dịch vụ y tế.

2.3. Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần

Theo nghiên cứu của Meyer-Bahlburg (2005) trên Archives of Sexual Behavior, người liên giới tính có nguy cơ cao hơn mắc rối loạn lo âu (anxiety disorders) và trầm cảm (depression), đặc biệt là những người từng trải qua phẫu thuật định hình giới tính từ nhỏ mà không có sự đồng thuận.

3. Thách thức trong điều trị và chăm sóc y tế

3.1. Phẫu thuật xác định giới tính

Nhiều trẻ sơ sinh liên giới tính bị áp đặt phẫu thuật xác định giới tính khi chưa đủ khả năng đồng thuận. Theo nghiên cứu của Lee et al. (2016) trên Journal of Pediatric Urology, có nhiều tranh cãi về việc liệu phẫu thuật này có thực sự cần thiết hay không, vì nó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý và thể chất lâu dài của bệnh nhân.

3.2. Liệu pháp hormone

Một số người liên giới tính cần được điều chỉnh hormone để phù hợp với bản dạng giới của họ. Theo nghiên cứu của Houk et al. (2006) trên The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, liệu pháp hormone có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống nhưng cũng cần được quản lý cẩn thận để tránh tác dụng phụ.

3.3. Quyền và đạo đức trong y học

Theo nghiên cứu của Greenberg (2010) trên The Georgetown Journal of Gender and the Law, các quyết định y tế liên quan đến người liên giới tính cần phải tôn trọng quyền tự quyết của cá nhân thay vì chỉ dựa trên tiêu chí y khoa truyền thống.

4. Hướng đi tương lai

4.1. Nâng cao nhận thức xã hội

Theo nghiên cứu của Dreger (2003) trên Journal of Medical Ethics, việc giáo dục cộng đồng về liên giới tính có thể giúp giảm kỳ thị và tạo ra môi trường bao dung hơn.

4.2. Chính sách pháp lý

Một số quốc gia đã công nhận giới tính thứ ba hoặc cho phép người liên giới tính lựa chọn giới tính trên giấy tờ tùy thân. Theo nghiên cứu của Carpenter (2018) trên The International Journal of Human Rights, những thay đổi này góp phần bảo vệ quyền lợi của người liên giới tính trên toàn cầu.

4.3. Hỗ trợ tâm lý và xã hội

Các chương trình hỗ trợ tâm lý, nhóm cộng đồng và tư vấn chuyên biệt có thể giúp người liên giới tính vượt qua những thách thức trong cuộc sống. Theo nghiên cứu của Liao et al. (2015) trên Clinical Child Psychology and Psychiatry, sự hỗ trợ từ gia đình và xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe tâm thần của người liên giới tính.

Kết luận

Người liên giới tính là một phần tự nhiên của sự đa dạng sinh học con người, nhưng họ vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức trong xã hội và y học. Việc hiểu rõ các khía cạnh sinh học, tâm lý và xã hội của liên giới tính là bước quan trọng để xây dựng một cộng đồng hòa nhập và tôn trọng hơn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Blackless, M., Charuvastra, A., Derryck, A., Fausto-Sterling, A., Lauzanne, K., & Lee, E. (2000). How sexually dimorphic are we? Review and synthesis. American Journal of Human Biology, 12(2), 151-166.
2. Hughes, I. A. (2008). Disorders of sex development: A new definition and classification. Endocrine Reviews, 29(5), 483-500.
3. Witchel, S. F. (2018). Disorders of sex development. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 103(2), 1-12.
4. Davis, G. (2015). Contesting intersex: The dubious diagnosis. Sociology of Health & Illness, 37(5), 692-708.