Rối Loạn Chức Năng Tình Dục Ở Nam Giới Mắc OCD

---

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (Obsessive-Compulsive Disorder – OCD) là một rối loạn tâm thần đặc trưng bởi những suy nghĩ ám ảnh (obsessions) và hành vi cưỡng chế (compulsions), gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Một trong những vấn đề ít được thảo luận nhưng lại có tác động lớn là rối loạn chức năng tình dục (Sexual Dysfunction) ở nam giới mắc OCD. Theo nghiên cứu của Fontenelle et al. (2020) công bố trên The Journal of Affective Disorders, tỷ lệ rối loạn tình dục ở nam giới mắc OCD cao hơn đáng kể so với nhóm đối chứng khỏe mạnh.

Nam giới mắc OCD có thể gặp phải các vấn đề như rối loạn cương dương (Erectile Dysfunction – ED), giảm ham muốn tình dục (Hypoactive Sexual Desire Disorder – HSDD), xuất tinh sớm (Premature Ejaculation – PE) hoặc xuất tinh chậm (Delayed Ejaculation – DE). Những rối loạn này có thể xuất phát từ sự lo lắng quá mức, sự cứng nhắc trong suy nghĩ và hành vi, hoặc tác dụng phụ của các thuốc điều trị OCD.

1. Mối liên hệ giữa OCD và rối loạn chức năng tình dục

1.1 Cơ chế tác động của OCD lên chức năng tình dục

Theo nghiên cứu của Koran et al. (2019) trên Psychiatry Research, OCD ảnh hưởng đến chức năng tình dục qua nhiều cơ chế:

• Tăng lo âu và căng thẳng: OCD thường đi kèm với sự lo âu quá mức, làm tăng nồng độ cortisol, từ đó ức chế testosterone và giảm ham muốn tình dục.
• Tăng kiểm soát và suy nghĩ cưỡng chế: Người mắc OCD có xu hướng quá tập trung vào “sự hoàn hảo” trong tình dục, làm mất đi tính tự nhiên và khoái cảm.
• Tránh né quan hệ: Lo lắng về nhiễm khuẩn, sợ mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục (Sexually Transmitted Infections – STIs) hoặc sợ mất kiểm soát có thể khiến người bệnh né tránh quan hệ tình dục.

1.2 Tác động của thuốc điều trị OCD lên chức năng tình dục

Các thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors – SSRIs) như fluoxetine, sertraline, paroxetine thường được sử dụng để điều trị OCD nhưng cũng là nguyên nhân chính gây rối loạn chức năng tình dục:

• Giảm ham muốn tình dục (HSDD) do ức chế testosterone và giảm dẫn truyền dopamine.
• Xuất tinh chậm (DE) hoặc không xuất tinh do tác động lên hệ thần kinh trung ương.
• Rối loạn cương dương (ED) do làm giảm lưu lượng máu đến dương vật.

Theo nghiên cứu của Montejo et al. (2021) trên The Journal of Sexual Medicine, khoảng 60-70% bệnh nhân dùng SSRIs gặp ít nhất một dạng rối loạn tình dục.

2. Các dạng rối loạn chức năng tình dục phổ biến ở nam giới mắc OCD

2.1 Giảm ham muốn tình dục (Hypoactive Sexual Desire Disorder – HSDD)

• Nguyên nhân: Lo âu quá mức, suy nghĩ tiêu cực về tình dục, tác dụng phụ của thuốc SSRIs.
• Triệu chứng: Không có hứng thú tình dục ngay cả khi không có căng thẳng.

2.2 Rối loạn cương dương (Erectile Dysfunction – ED)

• Nguyên nhân: Lo âu về hiệu suất tình dục, tác dụng phụ của thuốc SSRIs, giảm testosterone.
• Triệu chứng: Không thể đạt hoặc duy trì sự cương cứng đủ để thực hiện quan hệ tình dục.

2.3 Xuất tinh sớm (Premature Ejaculation – PE)

• Nguyên nhân: Lo âu quá mức, suy nghĩ ám ảnh về “hiệu suất tình dục”.
• Triệu chứng: Xuất tinh trong vòng 1 phút sau khi thâm nhập.

2.4 Xuất tinh chậm (Delayed Ejaculation – DE)

• Nguyên nhân: Ảnh hưởng của thuốc SSRIs, suy nghĩ cưỡng chế về việc kiểm soát thời gian xuất tinh.
• Triệu chứng: Mất nhiều thời gian để đạt cực khoái, hoặc không thể xuất tinh.

3. Điều trị rối loạn chức năng tình dục ở nam giới mắc OCD

3.1 Điều chỉnh thuốc

• Thay đổi loại thuốc SSRI: Theo Montejo et al. (2021), bupropion hoặc vortioxetine ít ảnh hưởng đến tình dục hơn SSRIs truyền thống.
• Giảm liều thuốc hoặc ngưng thuốc tạm thời (Drug Holidays) theo hướng dẫn của bác sĩ.

3.2 Liệu pháp tâm lý

• Liệu pháp nhận thức hành vi (Cognitive Behavioral Therapy – CBT) giúp bệnh nhân quản lý lo âu về tình dục.

• Liệu pháp tiếp xúc và phản hồi (Exposure and Response Prevention – ERP) giúp giảm nỗi sợ và suy nghĩ ám ảnh liên quan đến tình dục.

3.3 Điều trị nội tiết

• Bổ sung testosterone nếu có thiếu hụt.
• Dùng thuốc ức chế PDE5 (như Sildenafil – Viagra) để hỗ trợ rối loạn cương dương.

Kết luận

Rối loạn chức năng tình dục là một vấn đề phổ biến ở nam giới mắc OCD, ảnh hưởng bởi cả yếu tố tâm lý và tác dụng phụ của thuốc điều trị. Việc điều chỉnh phác đồ điều trị, áp dụng liệu pháp tâm lý và cải thiện lối sống có thể giúp giảm nhẹ các triệu chứng và nâng cao chất lượng đời sống tình dục. Nam giới mắc OCD không nên e ngại mà cần chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ từ bác sĩ chuyên khoa để có hướng điều trị phù hợp.

Tài liệu tham khảo

1. Fontenelle, L. F., et al. (2020). “Sexual dysfunctions in obsessive-compulsive disorder: A systematic review.” The Journal of Affective Disorders, 274(5), 120-135.
2. Koran, L. M., et al. (2019). “Obsessive-compulsive disorder and its impact on sexual health.” Psychiatry Research, 282(4), 112-119.
3. Montejo, A. L., et al. (2021). “Sexual dysfunction and antidepressants: Strategies for management.” The Journal of Sexual Medicine, 18(1), 78-92.