Rối Loạn Ham Muốn Tình Dục Ở Nam Giới: Nguyên Nhân, Chẩn Đoán Và Hướng Điều Trị

---

Rối loạn ham muốn tình dục (hypoactive sexual desire disorder – HSDD) ở nam giới là một tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe tinh thần. Theo nghiên cứu của Corona et al. (2013) công bố trên Journal of Sexual Medicine, khoảng 15% nam giới trưởng thành gặp vấn đề về giảm ham muốn tình dục, trong đó tỷ lệ gia tăng theo tuổi tác.

1. Cơ chế sinh lý của ham muốn tình dục ở nam giới

1.1. Vai trò của hormone sinh dục

Testosterone là hormone chính điều hòa ham muốn tình dục ở nam giới. Theo nghiên cứu của Wang et al. (2000) trên Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, mức testosterone thấp có liên quan trực tiếp đến suy giảm ham muốn tình dục. Ngoài testosterone, các hormone khác như prolactin và oxytocin cũng ảnh hưởng đến mức độ hưng phấn và động lực tình dục.

1.2. Hệ thần kinh và tác động lên ham muốn

Ham muốn tình dục được kiểm soát bởi hệ thống thần kinh trung ương (central nervous system – CNS), đặc biệt là vùng dưới đồi (hypothalamus) và hệ thống viền (limbic system). Theo nghiên cứu của Georgiadis et al. (2012) trên Neuroscience & Biobehavioral Reviews, các vùng não này hoạt động mạnh mẽ khi một cá nhân có ham muốn tình dục, thông qua sự dẫn truyền của dopamine và serotonin.

1.3. Tác động của tuần hoàn máu

Một yếu tố quan trọng khác là hệ thống mạch máu (vascular system), bởi vì sự cương cứng và cảm giác kích thích tình dục phụ thuộc vào lưu lượng máu đến dương vật (penile blood flow). Theo nghiên cứu của Miner et al. (2014) trên Journal of Urology, các bệnh lý liên quan đến rối loạn tuần hoàn, như tăng huyết áp (hypertension) hay bệnh lý tim mạch (cardiovascular disease), có thể làm suy giảm ham muốn tình dục ở nam giới.

2. Nguyên nhân gây rối loạn ham muốn tình dục

2.1. Nguyên nhân nội sinh

• Thiếu hụt testosterone: Như đã đề cập, mức testosterone giảm sẽ ảnh hưởng đến ham muốn tình dục.
• Rối loạn tuyến giáp (thyroid dysfunction): Theo nghiên cứu của Krassas et al. (2010) trên European Journal of Endocrinology, nam giới mắc cường giáp hoặc suy giáp đều có nguy cơ cao bị suy giảm ham muốn tình dục.

• Bệnh lý thần kinh: Một số rối loạn như bệnh Parkinson, bệnh Alzheimer hoặc đa xơ cứng (multiple sclerosis – MS) cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng tình dục.

2.2. Nguyên nhân tâm lý

• Trầm cảm (depression): Theo nghiên cứu của Atlantis & Sullivan (2012) trên Journal of Affective Disorders, trầm cảm có liên quan mật thiết đến giảm ham muốn tình dục.
• Lo âu (anxiety disorders): Những người bị lo âu kéo dài có thể mất dần hứng thú trong quan hệ tình dục.
• Áp lực công việc và stress: Căng thẳng kinh niên làm tăng mức cortisol, ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng sinh dục.

2.3. Nguyên nhân từ lối sống

• Chế độ ăn uống không cân bằng: Chế độ ăn ít kẽm, vitamin D và axit béo omega-3 có thể làm giảm testosterone.
• Thiếu vận động: Theo nghiên cứu của Hackney et al. (2017) trên Journal of Sports Medicine, lối sống ít vận động làm giảm sản xuất testosterone và ảnh hưởng tiêu cực đến ham muốn tình dục.
• Lạm dụng rượu và thuốc lá: Các chất kích thích này có thể làm suy giảm chức năng thần kinh và nội tiết.

3. Chẩn đoán rối loạn ham muốn tình dục

3.1. Đánh giá lâm sàng

Chẩn đoán HSDD thường dựa vào bảng câu hỏi đánh giá ham muốn tình dục (Sexual Desire Inventory – SDI) và thang điểm International Index of Erectile Function (IIEF). Theo nghiên cứu của Rosen et al. (2000) trên International Journal of Impotence Research, thang điểm này giúp đánh giá mức độ suy giảm ham muốn và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

3.2. Xét nghiệm nội tiết

Các xét nghiệm đo testosterone huyết thanh (serum testosterone levels), LH (luteinizing hormone), prolactin và TSH (thyroid-stimulating hormone) giúp xác định nguyên nhân nội tiết.

3.3. Đánh giá tâm lý

Trong nhiều trường hợp, việc tham vấn với chuyên gia tâm lý là cần thiết để xác định các yếu tố căng thẳng, trầm cảm hoặc lo âu có liên quan đến suy giảm ham muốn tình dục.

4. Phương pháp điều trị

4.1. Liệu pháp nội tiết

• Bổ sung testosterone: Theo nghiên cứu của Bhasin et al. (2018) trên New England Journal of Medicine, liệu pháp thay thế testosterone có thể giúp cải thiện ham muốn tình dục ở nam giới có nồng độ testosterone thấp.
• Liệu pháp hormone khác: Ở những bệnh nhân có rối loạn tuyến giáp hoặc prolactin cao, điều chỉnh hormone giúp phục hồi chức năng tình dục.

4.2. Điều trị tâm lý

• Liệu pháp nhận thức hành vi (Cognitive Behavioral Therapy – CBT): Theo nghiên cứu của McCabe et al. (2010) trên Archives of Sexual Behavior, CBT giúp nam giới thay đổi suy nghĩ tiêu cực về tình dục và cải thiện ham muốn.
• Thiền định và kỹ thuật thư giãn: Các phương pháp như yoga và thiền giúp giảm stress và tăng cường kết nối tâm lý với ham muốn tình dục.

4.3. Thay đổi lối sống

• Tăng cường tập thể dục: Vận động thể chất thường xuyên giúp cải thiện tuần hoàn và tăng mức testosterone tự nhiên.
• Chế độ ăn uống cân bằng: Bổ sung thực phẩm giàu kẽm, vitamin D và axit béo omega-3 giúp duy trì sức khỏe sinh lý.
• Hạn chế rượu và thuốc lá: Việc giảm thiểu các chất kích thích giúp cải thiện chức năng nội tiết và thần kinh.

Kết luận

Rối loạn ham muốn tình dục ở nam giới có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm nội tiết, tâm lý và lối sống. Việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời giúp cải thiện chất lượng sống và sức khỏe tổng thể. Các phương pháp điều trị bao gồm liệu pháp nội tiết, can thiệp tâm lý và thay đổi lối sống, kết hợp với kiểm soát các bệnh lý nền. Nghiên cứu tiếp tục mở rộng để tìm kiếm các liệu pháp hiệu quả hơn trong việc cải thiện ham muốn tình dục ở nam giới.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Corona, G., Isidori, A. M., Aversa, A., Burnett, A. L., & Maggi, M. (2013). Endocrinologic control of men’s sexual desire and arousal/erection. Journal of Sexual Medicine, 10(2), 273-287.
2. Wang, C., Cunningham, G., Dobs, A., et al. (2000). Long-term testosterone gel treatment maintains beneficial effects on sexual function. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 85(8), 2839-2853.
3. Bhasin, S., Brito, J. P., Cunningham, G. R., et al. (2018). Testosterone therapy in men with hypogonadism. New England Journal of Medicine, 379(19), 1803-1815.