Phì đại lành tính tuyến tiền liệt (hay còn gọi là U xơ tuyến tiền liệt, Tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt) là bệnh thường gặp ở nam giới cao tuổi, gây nên các triệu chứng rối loạn đi tiểu, trong đó có tiểu đêm. Bệnh không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng có ảnh hưởng rõ rệt lên chất lượng sống của người bệnh như tiểu đêm.

Trước những năm 1980, phẫu thuật là phương pháp chủ yếu điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt, hiện nay con số này giảm đáng kể. Theo một thống kê của chương trình Chăm sóc Y tế (Mỹ), số lượng phẫu thuật tuyến tiền liệt giảm từ 250.000 người bệnh (năm 1987) xuống còn 116.000 (năm 1996), 88.000 (năm 2000).

Rối loạn chức năng đường tiểu dưới tác động đến chức năng trữ nước tiểu (chứa đựng) và dẫn đến tiểu đêm. Do đó, phì đại lành tính tuyến tiền liệt cũng liên quan với tiểu đêm. Tuy nhiên, sự kết hợp này có thể liên quan đến tuổi. Phì đại lành tính tuyến tiền liệt có thể ảnh hưởng đến chức năng chứa đựng của bàng quang vào ban đêm, do tống xuất nước tiểu kém, dẫn đến thể tích nước tiểu tồn lưu tăng lên. Tăng hoạt cơ chóp cũng có thể xảy ra do tắc nghẽn đường tiểu dưới như là một hệ quả của Phì đại lành tính tuyến tiền liệt.

Trước đây, người ta hay hiểu rằng tiểu đêm là hậu quả chủ yếu của Phì đại lành tính tuyến tiền liệt, tuy nhiên phẫu thuật giải quyết tắc nghẽn do Phì đại lành tính tuyến tiền liệt lại không giải quyết được tiểu đêm. Cho nên hiện nay người ta cho rằng còn có yếu tố khác liên quan đến vấn đề liên quan giữa tiểu đêm và Phì đại lành tính tuyến tiền liệt đang bàn cãi. Và người ta hay đề cập bệnh Phì đại lành tính tuyến tiền liệt và tiểu đêm hay đi kèm với nhau.

Về cơ chế bệnh sinh của tiểu đêm và bệnh Phì đại lành tính tuyến tiền liệt:

·  Giảm khả năng tống xuất của bàng quang (dẫn đến tăng số lượng nước tiểu tồn lưu trong bàng quang, giống các trường hợp bế tắc dòng ra của bàng quang-BOO).

·  Giảm khả năng chứa đựng của bàng quang, giảm dung tích bàng quang do tuyến tiền liệt to đẩy lồi vào bàng quang, thành bàng quang viêm dày, v.v. giống các trường hợp bế tắc dòng ra của bàng quang – BOO.

·  Tình trạng viêm bàng quang hay đau đường tiểu dưới: Viêm bàng quang do nhiễm trùng; viêm bàng quang kẽ.

·  Ngoài ra, có thể do mất ngủ cũng là một trong những nguyên nhân quan trọng gây ra tiểu đêm.

Tóm lại, khi một người nam giới bắt đầu có triệu chứng tiểu đêm thì nên đến Bác sĩ chuyên khoa Tiết niệu – Nam khoa để được tầm soát nguyên nhân, tư vấn, thăm khám và điều trị hợp lý các vấn đề liên quan tiểu đêm kết hợp phì đại lành tính tuyến tiền liệt.

TS.BS.CKII. TRÀ ANH DUY

Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health