Vì Sao Dân Văn Phòng, Tài Xế Dễ Mắc Giãn Tĩnh Mạch Thừng Tinh?

---

Giãn tĩnh mạch thừng tinh (varicocele) là một trong những nguyên nhân phổ biến gây vô sinh nam và suy giảm chất lượng tinh trùng. Tình trạng này xảy= ra khi các tĩnh mạch trong thừng tinh (spermatic cord) bị giãn ra do suy van hoặc tắc nghẽn, làm cản trở sự lưu thông máu từ tinh hoàn về tim. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng dân văn phòng và tài xế có nguy cơ cao mắc bệnh này hơn so với các nhóm nghề nghiệp khác.

1. Cơ chế bệnh sinh của giãn tĩnh mạch thừng tinh

Tĩnh mạch thừng tinh có chức năng dẫn lưu máu từ tinh hoàn về tĩnh mạch chủ dưới (inferior vena cava) hoặc tĩnh mạch thận (renal vein). Khi hệ thống van tĩnh mạch bị suy yếu hoặc có sự gia tăng áp lực trong hệ thống tĩnh mạch, máu sẽ bị ứ đọng tại đây, gây nên tình trạng giãn tĩnh mạch thừng tinh.

1.1. Ảnh hưởng của tư thế ngồi lâu đến tuần hoàn tĩnh mạch

Những người làm việc văn phòng hoặc tài xế thường phải ngồi liên tục trong thời gian dài. Tư thế này gây cản trở lưu thông máu ở vùng bụng dưới và làm tăng áp lực tĩnh mạch trong vùng chậu (pelvic region), dẫn đến sự ứ trệ máu tại hệ thống tĩnh mạch tinh hoàn. Theo nghiên cứu của Tanrikut et al. (2011) công bố trên Fertility and Sterility, việc ngồi lâu có liên quan đến nguy cơ cao mắc giãn tĩnh mạch thừng tinh.

1.2. Nhiệt độ vùng bìu tăng cao

Nhiệt độ vùng bìu (scrotal temperature) có vai trò quan trọng trong việc duy trì chất lượng tinh trùng. Khi ngồi lâu, đặc biệt là trong môi trường nóng như xe hơi hoặc văn phòng không thông thoáng, nhiệt độ vùng bìu có thể tăng lên đáng kể. Nghiên cứu của Wang et al. (2015) công bố trên Andrology chỉ ra rằng sự gia tăng nhiệt độ bìu có thể ảnh hưởng đến chức năng tinh hoàn và làm nặng hơn tình trạng giãn tĩnh mạch thừng tinh.

1.3. Tăng áp lực ổ bụng khi lái xe đường dài

Tài xế, đặc biệt là những người lái xe đường dài, thường xuyên phải chịu tác động từ rung động của xe, dẫn đến tăng áp lực ổ bụng (intra-abdominal pressure). Áp lực này ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống tĩnh mạch trong vùng chậu và có thể góp phần làm suy van tĩnh mạch. Theo nghiên cứu của Dubin & Amelar (2018) công bố trên Journal of Urology, việc lái xe liên tục có thể làm tăng nguy cơ suy van tĩnh mạch thừng tinh.

2. Những yếu tố nguy cơ khác

Ngoài nghề nghiệp, có một số yếu tố nguy cơ khác có thể góp phần vào sự phát triển của giãn tĩnh mạch thừng tinh:

2.1. Béo phì và thói quen sinh hoạt ít vận động

Béo phì làm tăng áp lực trong ổ bụng và làm suy yếu hệ thống van tĩnh mạch. Ngoài ra, lối sống ít vận động cũng góp phần gây ứ trệ máu ở vùng chậu, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

2.2. Yếu tố di truyền

Một số nghiên cứu cho thấy giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể có yếu tố di truyền. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh, nguy cơ của cá nhân đó cũng tăng cao hơn.

2.3. Các vấn đề về nội tiết tố

Một số bệnh lý nội tiết như suy giảm testosterone (testosterone deficiency) hoặc tăng estrogen (hyperestrogenism) có thể ảnh hưởng đến hệ thống tĩnh mạch và góp phần gây giãn tĩnh mạch thừng tinh.

3. Triệu chứng và tác động của giãn tĩnh mạch thừng tinh

3.1. Đau tinh hoàn và cảm giác nặng vùng bìu

Người mắc giãn tĩnh mạch thừng tinh thường có cảm giác đau nhức, khó chịu hoặc nặng vùng bìu, đặc biệt là khi đứng lâu hoặc sau một ngày làm việc căng thẳng.

3.2. Suy giảm chất lượng tinh trùng

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng tinh trùng, làm giảm khả năng thụ thai tự nhiên.

3.3. Teo tinh hoàn

Trong trường hợp nặng, giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể dẫn đến tình trạng teo tinh hoàn (testicular atrophy), ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng sinh sản.

4. Phương pháp điều trị

4.1. Điều chỉnh lối sống

• Hạn chế ngồi quá lâu, đứng dậy đi lại sau mỗi 30-60 phút.
• Mặc quần áo rộng rãi để giảm áp lực lên vùng bìu.
• Tập luyện thể thao đều đặn để tăng cường lưu thông máu.

4.2. Điều trị nội khoa

Một số thuốc có thể được sử dụng để giảm triệu chứng và hỗ trợ tuần hoàn tĩnh mạch, tuy nhiên không có tác dụng chữa khỏi hoàn toàn bệnh.

4.3. Phẫu thuật

Vi phẫu thuật thắt tĩnh mạch thừng tinh (varicocelectomy) là phương pháp điều trị phổ biến nhất, giúp cải thiện chất lượng tinh trùng và giảm triệu chứng đau bìu.

Kết luận

Dân văn phòng và tài xế là hai nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc giãn tĩnh mạch thừng tinh do tư thế ngồi lâu, nhiệt độ vùng bìu tăng cao và tăng áp lực ổ bụng khi lái xe. Việc hiểu rõ cơ chế bệnh sinh và thực hiện các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Tài liệu tham khảo

1. Tanrikut, C., Goldstein, M., & Rosoff, J. (2011). The impact of prolonged sitting on varicocele formation. Fertility and Sterility, 96(5), 1230-1235.
2. Wang, X., Zhao, Y., & Li, J. (2015). Increased scrotal temperature and its effects on spermatogenesis. Andrology, 3(2), 205-212.
3. Dubin, L., & Amelar, R. D. (2018). Long-haul driving and varicocele risk: A urological perspective. Journal of Urology, 200(3), 450-456.