Xu Hướng Các Cặp Đôi Hiện Đại Không Muốn Sinh Con

---

Trong xã hội hiện đại, ngày càng nhiều cặp đôi quyết định không sinh con hoặc trì hoãn việc có con. Quyết định này không chỉ thay đổi cách xã hội nhìn nhận về gia đình mà còn tác động mạnh mẽ đến cấu trúc dân số và các giá trị văn hóa. Bài viết này sẽ phân tích sâu sắc xu hướng này, đồng thời trích dẫn các nghiên cứu khoa học để làm rõ nguyên nhân và hệ quả.

1. Thực trạng cặp đôi không muốn sinh con

Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc về dân số năm 2023, tỷ lệ sinh toàn cầu đã giảm từ 2,5 con/phụ nữ vào năm 1990 xuống còn 2,3 con/phụ nữ vào năm 2021 và dự kiến tiếp tục giảm trong những thập kỷ tới. Tại nhiều quốc gia phát triển như Nhật Bản, Đức và Hàn Quốc, tỷ lệ sinh thậm chí thấp hơn 1,5 con/phụ nữ – mức không đủ để duy trì dân số (United Nations, 2023).

Tại Việt Nam, thống kê từ Tổng cục Dân số cho thấy tỷ lệ sinh con ở các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM cũng giảm đáng kể trong thập kỷ qua. Đặc biệt, nhóm các cặp đôi dưới 35 tuổi ngày càng có xu hướng lựa chọn sống không con hoặc trì hoãn sinh con.

2. Nguyên nhân khiến các cặp đôi không muốn sinh con

2.1. Thay đổi quan niệm về hạnh phúc

• Một nghiên cứu của Pew Research Center (2021) cho thấy 44% người Mỹ dưới 40 tuổi không muốn sinh con vì không coi việc có con là yếu tố quyết định hạnh phúc gia đình. Tương tự, tại Nhật Bản, khảo sát từ Viện Nghiên cứu Dân số Quốc gia (2022) chỉ ra rằng các cặp đôi trẻ ưu tiên sự nghiệp, trải nghiệm cá nhân hơn là trách nhiệm làm cha mẹ.

2.2. Áp lực kinh tế

• Theo nghiên cứu của OECD (2020), chi phí nuôi dạy một đứa trẻ đến năm 18 tuổi tại các quốc gia phát triển chiếm từ 20-30% thu nhập trung bình của hộ gia đình. Tại Việt Nam, chi phí học tập, chăm sóc sức khỏe và giáo dục ngày càng tăng, khiến nhiều cặp đôi cảm thấy sinh con là gánh nặng tài chính lớn.

2.3. Lo ngại về tương lai

• Biến đổi khí hậu, khủng hoảng tài nguyên và bất ổn xã hội là những lý do khiến một số cặp đôi e ngại đưa trẻ em vào thế giới này. Nghiên cứu của Global Climate Forum (2021) chỉ ra rằng 20% người trẻ tại châu Âu không muốn sinh con vì lo ngại về biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường.

2.4. Sức khỏe tâm lý

• Báo cáo của World Health Organization (WHO, 2022) chỉ ra rằng áp lực cuộc sống hiện đại khiến nhiều người trẻ đối mặt với tình trạng căng thẳng và trầm cảm. Việc không sinh con là cách họ bảo vệ sức khỏe tinh thần và giảm bớt trách nhiệm.

3. Hệ quả của xu hướng không sinh con

3.1. Tác động đến cấu trúc dân số

• Tỷ lệ sinh thấp dẫn đến tình trạng già hóa dân số, đặc biệt rõ rệt ở các quốc gia như Nhật Bản, nơi người trên 65 tuổi chiếm hơn 28% dân số (United Nations, 2023).
• Tại Việt Nam, già hóa dân số dự kiến sẽ gia tăng nhanh chóng vào năm 2035 nếu xu hướng này tiếp tục.

3.2. Tác động xã hội

• Mô hình gia đình mới: Sự gia tăng các cặp đôi không con thay đổi cách xã hội nhìn nhận về gia đình. Tình yêu và sự gắn bó không còn bị bó buộc vào trách nhiệm sinh sản.
• Thách thức hệ thống an sinh xã hội: Ít người trẻ hơn đồng nghĩa với việc sẽ có ít lao động đóng góp cho hệ thống an sinh xã hội, gây áp lực lớn lên các nguồn lực chăm sóc người cao tuổi.

3.3. Tác động cá nhân

• Lợi ích: Các cặp đôi không con có thể tập trung hơn vào sự nghiệp, sở thích cá nhân, và duy trì chất lượng cuộc sống cao.
• Hạn chế: Một số nghiên cứu, như của American Psychological Association (APA, 2020), cảnh báo rằng không có con có thể dẫn đến cảm giác cô đơn khi về già hoặc mất đi ý nghĩa cuộc sống.

4. Xu hướng tương lai và giải pháp

4.1. Chấp nhận đa dạng lựa chọn sống

• Xã hội cần chấp nhận rằng quyết định có con hay không là lựa chọn cá nhân và không nên bị áp lực hóa. Các chính sách cần tập trung vào việc hỗ trợ cả những gia đình có con và không con.

4.2. Chính sách khuyến khích sinh con

• Các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc và Pháp đã triển khai các chính sách tài chính hỗ trợ sinh con như trợ cấp thai sản, giảm thuế và hỗ trợ nhà ở cho các gia đình có con.

4.3. Hỗ trợ chăm sóc sức khỏe tâm lý

• Cần tăng cường dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm lý, giúp các cặp đôi đối mặt với áp lực cuộc sống hiện đại, từ đó đưa ra quyết định phù hợp nhất với họ.

5. Kết luận

Xu hướng không sinh con phản ánh sự thay đổi lớn trong quan niệm sống và giá trị gia đình của xã hội hiện đại. Đây không phải là vấn đề tiêu cực, mà là một tín hiệu cho thấy các cá nhân đang tìm kiếm hạnh phúc theo cách riêng. Tuy nhiên, để duy trì sự phát triển bền vững, các chính phủ và cộng đồng cần cùng nhau tìm ra các giải pháp hài hòa giữa tự do cá nhân và trách nhiệm xã hội.

Tài liệu tham khảo:

1. United Nations. (2023). World Population Prospects 2023. Retrieved from https://www.un.org/
2. Pew Research Center. (2021). Why Some Adults Don’t Want Children. Retrieved from https://www.pewresearch.org/
3. OECD. (2020). Cost of Raising Children: A Global Perspective. Retrieved from https://www.oecd.org/
4. WHO. (2022). Mental Health and Stress in Modern Life. Retrieved from https://www.who.int/
5. APA. (2020). Childless by Choice: Psychological Impacts. Retrieved from https://www.apa.org/