Người Á Tính (Demisexual): Bản Chất, Đặc Điểm Và Ảnh Hưởng Tâm Lý

---

Người á tính (demisexual) là thuật ngữ chỉ những người chỉ cảm thấy hấp dẫn tình dục (sexual attraction) khi có sự gắn kết tình cảm sâu sắc với một người khác. Đây là một khái niệm thuộc phổ vô tính (asexual spectrum), phân biệt với những người có xu hướng bị hấp dẫn tình dục theo cách phổ biến hơn. Người á tính không phải là một rối loạn hay bất thường, mà là một phần của sự đa dạng trong xu hướng tính dục.

Theo nghiên cứu của Brotto et al. (2010) công bố trên The Journal of Sex Research, có khoảng 1-3% dân số có xu hướng thuộc phổ vô tính (asexual spectrum), trong đó người á tính là một phần của phổ này.

1. Người á tính là gì?

1.1. Định nghĩa và đặc điểm của người á tính

Người á tính không phải là việc “kìm hãm ham muốn” hay “chưa gặp đúng người”, mà là một xu hướng tính dục trong đó sự hấp dẫn tình dục chỉ xuất hiện sau khi có sự gắn kết tình cảm mạnh mẽ.

Đặc điểm chính của người á tính:

• Không cảm thấy bị hấp dẫn tình dục ngay lập tức với người lạ.
• Cần có thời gian để phát triển sự thu hút dựa trên sự gắn kết cảm xúc.
• Có thể có hoặc không có ham muốn tình dục (sexual desire) nhưng không dễ dàng bị thu hút về mặt tình dục.
• Một số người á tính có thể có mối quan hệ tình cảm mà không cần đến tình dục (romantic but not sexual relationship).

Theo nghiên cứu của Yule et al. (2017) trên Archives of Sexual Behavior, người á tính có thể liên quan đến mức độ nhạy cảm cảm xúc cao hơn so với các nhóm tính dục khác.

1.2. Sự khác biệt giữa người á tính và các xu hướng khác

• Người á tính vs. Người vô tính (asexual): Người vô tính không có hoặc có rất ít hấp dẫn tình dục, trong khi người á tính có thể có hấp dẫn tình dục nhưng cần có sự kết nối cảm xúc trước.
• Người á tính vs. Người toàn tính (allosexual): Người toàn tính có thể cảm thấy hấp dẫn tình dục mà không cần có sự kết nối cảm xúc sâu sắc.

2. Nguyên nhân và yếu tố ảnh hưởng đến á tính

2.1. Ảnh hưởng của sinh học và hormone

• Vai trò của oxytocin: Hormone này có liên quan đến sự gắn kết tình cảm và có thể ảnh hưởng đến sự hấp dẫn tình dục ở người á tính.
• Yếu tố di truyền: Một số nghiên cứu cho rằng xu hướng tính dục có thể có liên quan đến yếu tố di truyền.

2.2. Ảnh hưởng của tâm lý và môi trường

• Giá trị cá nhân: Người á tính có thể coi trọng sự kết nối tinh thần hơn là sự hấp dẫn thể xác.
• Trải nghiệm cá nhân: Các yếu tố như môi trường giáo dục, gia đình, tôn giáo có thể ảnh hưởng đến cách một người hình thành xu hướng tính dục của mình.

Theo nghiên cứu của Bogaert (2012) trên Journal of Sex Research, sự phát triển xu hướng tính dục có thể chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố từ sinh học đến môi trường xã hội.

3. Tác động tâm lý và xã hội đối với người á tính

3.1. Những thách thức tâm lý

• Cảm giác bị hiểu lầm: Vì xã hội thường coi sự hấp dẫn tình dục là điều tự nhiên, người á tính có thể cảm thấy bị cô lập.
• Áp lực từ xã hội: Việc không bị hấp dẫn tình dục theo cách phổ biến có thể khiến họ gặp khó khăn trong các mối quan hệ.
• Căng thẳng trong hẹn hò: Người á tính có thể cảm thấy khó khăn khi tham gia vào văn hóa hẹn hò hiện đại.

Theo nghiên cứu của Dawson et al. (2016) trên Psychology & Sexuality, nhiều người á tính báo cáo rằng họ có mức độ lo âu cao hơn trong các mối quan hệ do sự khác biệt trong trải nghiệm tình dục của họ.

3.2. Ảnh hưởng đến các mối quan hệ

• Sự khác biệt trong mong đợi tình dục: Người á tính có thể cần nhiều thời gian hơn để phát triển mối quan hệ tình dục.
• Giao tiếp trong quan hệ: Việc thảo luận về nhu cầu tình cảm và tình dục là rất quan trọng để tránh hiểu lầm.

4. Cách hỗ trợ và nâng cao nhận thức về á tính

4.1. Tăng cường sự hiểu biết trong xã hội

• Giáo dục về tính dục: Thông tin về người á tính cần được đưa vào các chương trình giáo dục tính dục để nâng cao nhận thức.
• Chống lại định kiến: Xã hội cần hiểu rằng xu hướng tình dục là đa dạng và không có “chuẩn mực” cố định.

4.2. Hỗ trợ người á tính trong các mối quan hệ

• Thực hành giao tiếp cởi mở: Việc chia sẻ quan điểm với đối tác giúp tạo ra sự thấu hiểu.
• Tìm kiếm cộng đồng hỗ trợ: Tham gia các nhóm hỗ trợ có thể giúp người á tính cảm thấy ít cô đơn hơn.

Kết luận

Người á tính là một phần của sự đa dạng tính dục và có ảnh hưởng đến cách con người trải nghiệm hấp dẫn tình dục. Việc nâng cao nhận thức về người á tính có thể giúp xã hội trở nên bao dung hơn và giảm bớt sự kỳ thị đối với những người có xu hướng tính dục khác biệt.

Tài liệu tham khảo

1. Brotto, L. A., Knudson, G., Inskip, J., Rhodes, K., & Erskine, Y. (2010). Asexuality: A mixed-methods approach. The Journal of Sex Research, 47(5), 437-451.
2. Yule, M. A., Brotto, L. A., & Gorzalka, B. B. (2017). Demisexuality and the gray area of sexual orientation. Archives of Sexual Behavior, 46(1), 181-193.
3. Bogaert, A. F. (2012). Understanding asexuality. Journal of Sex Research, 49(6), 673-686.
4. Dawson, K., McDonnell, C., & Scott, S. (2016). The psychological experience of demisexual individuals. Psychology & Sexuality, 7(2), 129-144.