Chiến Lược Phối Hợp Đa Phương Thức Trong Điều Trị Rối Loạn Cương Dương Ở Bệnh Nhân Có LUTS

---

Rối loạn cương dương (erectile dysfunction – ED) và triệu chứng đường tiểu dưới (lower urinary tract symptoms – LUTS) không chỉ thường gặp cùng lúc mà còn có mối liên hệ bệnh sinh phức tạp, ảnh hưởng lẫn nhau. Điều trị riêng lẻ từng vấn đề không còn là chiến lược tối ưu. Thay vào đó, xu hướng điều trị hiện đại hướng đến mô hình đa phương thức (multimodal approach), kết hợp giữa thuốc, thay đổi hành vi, tâm lý, liệu pháp hormone và thiết bị hỗ trợ nhằm nâng cao hiệu quả và sự hài lòng của người bệnh.

Tại Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health, nhiều trường hợp bệnh nhân lớn tuổi có biểu hiện đồng thời ED và LUTS đã được điều trị thành công nhờ chiến lược phối hợp đa phương thức, phù hợp với thể trạng và mong muốn của từng người bệnh.

1. Cơ sở khoa học của mô hình phối hợp

Theo nghiên cứu của McVary và cộng sự (2005) trên Journal of Urology, có sự tương quan đáng kể giữa mức độ nặng của LUTS và ED. Cơ chế sinh lý bao gồm rối loạn nội mô (endothelial dysfunction), giảm nitric oxide (NO), tăng hoạt thần kinh giao cảm (sympathetic overactivity), và viêm mạn tính vùng chậu. Những yếu tố này ảnh hưởng đồng thời lên cả lưu lượng dòng tiểu và khả năng cương dương.

2. Nguyên tắc phối hợp đa phương thức

Phác đồ điều trị đa phương thức cần dựa trên các nguyên tắc:

• Đánh giá toàn diện nguyên nhân: nội tiết, thần kinh, mạch máu, tâm lý
• Phối hợp thuốc và các can thiệp không dùng thuốc
• Cá thể hóa phác đồ theo triệu chứng ưu thế và khả năng đáp ứng
• Theo dõi và đánh giá lại sau mỗi giai đoạn điều trị

3. Trường hợp lâm sàng tại Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health

Ca bệnh 1: Ông T.V.H, 66 tuổi, đến khám với than phiền tiểu đêm 3 lần, dòng tiểu yếu và mất khả năng cương tự nhiên. Tiền sử tăng huyết áp, BMI 27. Siêu âm tuyến tiền liệt 42g, tồn lưu sau tiểu 65ml. Nồng độ testosterone 320 ng/dL. Bệnh nhân được điều trị phối hợp: tamsulosin (ức chế alpha-1), tadalafil 5mg hàng ngày, luyện tập Kegel và aerobic nhẹ 30 phút/ngày. Sau 1 tháng, ông cải thiện rõ rệt cả về dòng tiểu và chất lượng cương.

Ca bệnh 2: Ông N.K.L, 58 tuổi, làm công việc căng thẳng, đến khám vì khó cương, tiểu nhiều lần ban ngày và cảm giác căng tức vùng bìu. Chẩn đoán: LUTS mức độ trung bình kèm ED do giảm nội tiết. Testosterone 280 ng/dL. Sau khi loại trừ ung thư tuyến tiền liệt, ông được kê gel testosterone tại chỗ, tadalafil 5mg, hướng dẫn kiểm soát stress và tập giãn cơ đáy chậu. Sau 6 tuần, ông phục hồi khả năng cương tự nhiên, không còn tiểu rắt và giảm mệt mỏi ban ngày.

4. Vai trò trung tâm của tadalafil liều thấp

Tadalafil 5mg/ngày được chứng minh cải thiện đồng thời điểm IPSS (chỉ số triệu chứng tiền liệt tuyến) và điểm IIEF (chỉ số chức năng cương dương). Theo nghiên cứu của Roehrborn và cộng sự (2008) đăng trên European Urology, tadalafil giúp thư giãn cơ trơn thể hang, cổ bàng quang, tuyến tiền liệt và tăng lưu lượng máu vùng chậu. Tác dụng kéo dài và dung nạp tốt giúp thuốc phù hợp cho liệu trình duy trì dài hạn.

5. Kết hợp ức chế alpha-1 và liệu pháp nội tiết

Ở bệnh nhân LUTS do phì đại lành tính tuyến tiền liệt (benign prostatic hyperplasia – BPH), phối hợp ức chế alpha-1 (như tamsulosin, alfuzosin) với tadalafil cho hiệu quả tối ưu. Trong trường hợp testosterone thấp rõ rệt và có triệu chứng suy sinh dục (late-onset hypogonadism), liệu pháp hormone thay thế (testosterone replacement therapy – TRT) có thể xem xét sau khi loại trừ chống chỉ định.

Theo Morales và cộng sự (2010) công bố trên The Aging Male, TRT cải thiện ham muốn, chất lượng cương, giảm mệt mỏi và cải thiện tiểu tiện ban đêm ở bệnh nhân có LUTS kèm suy sinh dục[3].

6. Vai trò của liệu pháp hành vi và hỗ trợ tâm lý

• Tập cơ sàn chậu (Kegel) giúp kiểm soát dòng tiểu, tăng tưới máu thể hang
• Aerobic và kiểm soát cân nặng làm giảm viêm toàn thân
• Giảm stress – tránh ức chế trục thần kinh nội tiết sinh dục
• Tư vấn cặp đôi: cải thiện giao tiếp tình dục, giảm kỳ vọng sai lệch

7. Các liệu pháp bổ sung và công nghệ hỗ trợ

• Sóng xung kích cường độ thấp (low-intensity shockwave therapy – LiSWT): cải thiện dòng máu thể hang, giảm viêm vi mạch
• Liệu pháp PRP (platelet-rich plasma) thể hang: hỗ trợ tái tạo mạch máu

• Probiotic niệu – sinh dục: giảm nguy cơ nhiễm trùng tiểu thứ phát ở bệnh nhân có tồn lưu

8. Theo dõi và điều chỉnh

• Tái khám sau 4–6 tuần để đánh giá lại IPSS, IIEF, tồn lưu nước tiểu và nồng độ testosterone

• Kiểm tra huyết áp, đường huyết, lipid để phát hiện yếu tố nguy cơ kèm theo
• Điều chỉnh thuốc khi cần (ngưng PDE5 nếu không hiệu quả, tăng liều alpha-blocker hoặc phối hợp 5-alpha-reductase inhibitor nếu tuyến > 50g)

9. Kết luận

Điều trị rối loạn cương dương ở bệnh nhân có LUTS cần vượt qua tư duy đơn trị liệu. Chiến lược phối hợp đa phương thức – từ thuốc, hormone, hành vi, dinh dưỡng đến can thiệp hỗ trợ – là chìa khóa để phục hồi toàn diện chức năng tiết niệu – sinh dục nam giới lớn tuổi. Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health, dưới sự hướng dẫn của TS.BS.CK2 Trà Anh Duy, đã vận dụng mô hình này hiệu quả trong thực tiễn, mang lại cải thiện bền vững cho hàng ngàn người bệnh.

Tài liệu tham khảo

1. McVary, K. T., et al. (2005). Lower urinary tract symptoms and erectile dysfunction: the role of phosphodiesterase type 5 inhibitors. Journal of Urology, 174(2), 609–615.
2. Roehrborn, C. G., et al. (2008). Tadalafil administered once daily for lower urinary tract symptoms secondary to benign prostatic hyperplasia: a dose finding study. European Urology, 53(5), 1016–1024.
3. Morales, A., et al. (2010). Testosterone deficiency syndrome and LUTS/BPH: role for testosterone replacement therapy. The Aging Male, 13(4), 251–261.