U Mềm Lây Ở Nam Giới: Chẩn Đoán, Điều Trị Và Thực Tiễn Lâm Sàng

---

U mềm lây (molluscum contagiosum) là một bệnh lý nhiễm trùng da do virus Molluscum contagiosum virus (MCV), thuộc họ Poxviridae, gây ra. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng ở nam giới trưởng thành, đặc biệt trong nhóm có hoạt động tình dục, u mềm lây thường lây truyền qua đường tình dục (sexually transmitted infection – STI). Hiểu biết chính xác về bệnh lý này giúp chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời và phòng ngừa lây lan trong cộng đồng.

1. Đặc điểm dịch tễ học và cơ chế bệnh sinh

1.1. Dịch tễ học

Theo nghiên cứu của Chen et al. (2013) công bố trên International Journal of Dermatology, tỷ lệ mắc u mềm lây ở nam giới có hoạt động tình dục cao hơn nhóm không hoạt động tình dục từ 4 đến 6 lần.

U mềm lây thường gặp ở:

• Nam giới có nhiều bạn tình.
• Người nhiễm HIV/AIDS hoặc suy giảm miễn dịch.

• Người tham gia các hoạt động thể thao tiếp xúc gần (đấu vật, bóng rổ).

1.2. Cơ chế bệnh sinh

Virus MCV xâm nhập vào lớp biểu bì qua các vết xước nhỏ trên da hoặc niêm mạc, nhân lên trong tế bào thượng bì và tạo thành các nốt sẩn đặc trưng.

2. Biểu hiện lâm sàng và phân biệt chẩn đoán

2.1. Biểu hiện lâm sàng

• Các nốt sẩn (papules) hình vòm, kích thước 2–5 mm, màu hồng hoặc trắng ngà.
• Trung tâm nốt sẩn có lõm đặc trưng (central umbilication).
• Thường không đau, có thể ngứa nhẹ.
• Vị trí: thân dương vật, bìu, bẹn, vùng bụng dưới hoặc quanh hậu môn.

2.2. Chẩn đoán phân biệt

• Mụn cóc sinh dục (condyloma acuminata)
• U mềm lây giả (pseudomolluscum)
• U tuyến mồ hôi (syringoma)
• Sẩn ngứa do chàm (eczema papules)

Theo Sterling (2014) trên Sexually Transmitted Infections, lâm sàng điển hình của u mềm lây thường đủ để chẩn đoán, sinh thiết chỉ cần thiết trong trường hợp nghi ngờ.

3. Trường hợp lâm sàng thực tế

3.1. Trường hợp 1: U mềm lây lan rộng ở thân dương vật

Anh N.H.K., 29 tuổi, đến khám tại Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health vì xuất hiện nhiều nốt nhỏ vùng thân dương vật sau khi có quan hệ tình dục không an toàn 6 tuần trước. TS.BS.CK2 Trà Anh Duy thăm khám ghi nhận nhiều sẩn 2–5 mm, lõm giữa, không viêm đỏ. Bệnh nhân được điều trị bằng đốt điện (electrocautery) kết hợp tư vấn phòng ngừa lây nhiễm.

3.2. Trường hợp 2: U mềm lây tái phát sau điều trị

Anh T.V.T., 34 tuổi, từng đốt u mềm lây cách đây 6 tháng, nay tái phát với 3 nốt ở vùng bẹn. Khai thác bệnh sử cho thấy bệnh nhân tiếp tục có quan hệ không an toàn. Do bệnh nhân ngại tiểu phẫu đốt điện, TS.BS.CK2 Trà Anh Duy chỉ định điều trị bằng chấm thuốc imiquimod 5% cream tại chỗ trong 6 tuần và hướng dẫn bệnh nhân sử dụng bao cao su đúng cách.

4. Các phương pháp điều trị

4.1. Điều trị tại chỗ

• Phẫu thuật nhỏ: nạo bằng curette, đốt điện, laser CO2.
• Thuốc bôi: podophyllotoxin 0.5%, imiquimod 5% cream.
• Áp lạnh (cryotherapy): dùng nitơ lỏng làm đóng băng tổn thương.

4.2. Lưu ý trong điều trị

• Không tự ý nặn hoặc bóp nốt vì dễ lây lan.
• Kiên nhẫn, vì thời gian đáp ứng có thể từ vài tuần đến vài tháng.

Theo nghiên cứu của Meza-Romero et al. (2019) trên Dermatology Research and Practice, phương pháp laser CO2 cho tỷ lệ khỏi bệnh cao nhất và ít tái phát hơn so với áp lạnh đơn thuần.

5. Phòng ngừa và kiểm soát lây lan

5.1. Biện pháp phòng ngừa

• Sử dụng bao cao su trong quan hệ tình dục.

• Tránh dùng chung khăn tắm, đồ lót.
• Vệ sinh thân thể đúng cách sau khi chơi thể thao tiếp xúc gần.

5.2. Kiểm soát lây lan

• Điều trị đồng thời tất cả bạn tình.
• Tránh cạo lông vùng sinh dục nếu có tổn thương.

6. Biến chứng có thể gặp nếu không điều trị

• Lây lan rộng trên vùng da.
• Viêm nhiễm thứ phát.
• Tạo sẹo sau nhiễm trùng.

7. Kết luận

U mềm lây là bệnh lý da do virus thường gặp ở nam giới, đặc biệt trong nhóm có hoạt động tình dục tích cực. Mặc dù lành tính, bệnh có nguy cơ lây lan nhanh nếu không điều trị kịp thời. Chẩn đoán chủ yếu dựa vào lâm sàng, và việc điều trị bao gồm nhiều phương pháp từ nạo, đốt điện đến laser CO2 và thuốc bôi imiquimod. Quản lý hiệu quả đòi hỏi không chỉ điều trị triệu chứng mà còn phòng ngừa tái nhiễm và kiểm soát lây lan trong cộng đồng. Vai trò của bác sĩ nam khoa trong tư vấn sức khỏe tình dục an toàn cũng hết sức quan trọng trong việc hạn chế gánh nặng bệnh lý này.

Tài liệu tham khảo

1. Chen, X., et al. (2013). Prevalence of molluscum contagiosum among sexually active males. International Journal of Dermatology, 52(7), 868–872.
2. Sterling, J. C. (2014). Virus infections. In: Sexually Transmitted Infections (5th ed.). Wiley-Blackwell.
3. Meza-Romero, R., et al. (2019). Current management options for molluscum contagiosum. Dermatology Research and Practice, 2019, 1–6.