Cắt Dây Thần Kinh Giao Cảm Có Cải Thiện Được Xuất Tinh Sớm?

---

Xuất tinh sớm (premature ejaculation – PE) là một trong những rối loạn tình dục phổ biến nhất ở nam giới, với tỷ lệ mắc ước tính từ 20–30% trên toàn cầu. Trong bối cảnh các phương pháp điều trị nội khoa và hành vi chưa mang lại hiệu quả triệt để ở một số trường hợp, nhiều quý ông đã tìm đến giải pháp can thiệp ngoại khoa – cụ thể là cắt dây thần kinh giao cảm. Vậy, phương pháp này có thật sự hiệu quả và an toàn không?

1. Hiểu đúng về xuất tinh sớm

1.1. Định nghĩa y học

Theo Hội Y học giới tính Quốc tế (International Society for Sexual Medicine – ISSM), xuất tinh sớm là tình trạng nam giới xuất tinh luôn xảy ra trong vòng khoảng 1 phút sau khi thâm nhập (ở thể nguyên phát), hoặc thời gian xuất tinh ngắn bất thường sau một giai đoạn hoạt động tình dục bình thường (ở thể thứ phát), gây ra phiền muộn cá nhân hoặc khó khăn trong mối quan hệ.

1.2. Cơ chế kiểm soát xuất tinh

Quá trình xuất tinh được kiểm soát bởi hệ thần kinh trung ương và ngoại biên, với vai trò quan trọng của hệ thần kinh giao cảm (sympathetic nervous system). Kích thích tình dục kích hoạt xung thần kinh từ trung tâm tủy sống T11-L2, dẫn đến co thắt các cơ liên quan và phóng tinh.

2. Cắt dây thần kinh giao cảm: phương pháp và cơ sở khoa học

2.1. Nguyên lý của thủ thuật

Phẫu thuật cắt chọn lọc các nhánh thần kinh cảm giác đi đến dương vật, đặc biệt là nhánh lưng dương vật (dorsal penile nerve), hoặc các sợi thần kinh giao cảm vùng thắt lưng, nhằm giảm độ nhạy cảm và kéo dài thời gian xuất tinh.

2.2. Kỹ thuật thường dùng

• Cắt nhánh thần kinh lưng dương vật (dorsal nerve neurectomy)
• Cắt dây thần kinh giao cảm thắt lưng (lumbar sympathectomy)

2.3. Nghiên cứu lâm sàng

Theo nghiên cứu của Kim và cộng sự (2015) công bố trên Journal of Sexual Medicine, 74,1% bệnh nhân được cắt chọn lọc nhánh lưng dương vật ghi nhận cải thiện thời gian xuất tinh sau 6 tháng. Tuy nhiên, 12% có biến chứng giảm cảm giác khoái cảm.

Một nghiên cứu khác của Zhang và cộng sự (2020) đăng trên Andrologia ghi nhận thời gian xuất tinh trung bình cải thiện từ 0,9 phút lên 3,1 phút sau thủ thuật, nhưng 1/5 số người tham gia cảm thấy “không còn cảm xúc khi quan hệ”.

3. Ưu điểm và rủi ro của phương pháp

3.1. Ưu điểm

• Không phụ thuộc thuốc dài hạn
• Hiệu quả tức thì nếu thực hiện đúng chỉ định
• Có thể cải thiện tâm lý cho những người đã thất vọng với điều trị nội khoa

3.2. Rủi ro tiềm ẩn

• Mất cảm giác khoái cảm (anorgasmia)
• Tổn thương vĩnh viễn dây thần kinh dẫn đến rối loạn cương dương
• Sẹo thần kinh gây đau mạn tính (neuropathic pain)
• Không hồi phục được nếu không hiệu quả

5. Quan điểm chuyên môn và khuyến nghị quốc tế

5.1. Không phải lựa chọn đầu tay

Hiệp hội Niệu khoa châu Âu (EAU) và ISSM đều không khuyến cáo phẫu thuật là phương pháp điều trị đầu tay cho xuất tinh sớm. Điều trị ban đầu vẫn là liệu pháp hành vi và thuốc như dapoxetine hoặc SSRIs khác.

5.2. Chỉ định hạn chế

Chỉ nên áp dụng cho bệnh nhân:

• Bị xuất tinh sớm nguyên phát nặng, thời gian <30 giây
• Đã điều trị nội khoa, hành vi, tâm lý không hiệu quả sau >1 năm
• Hiểu rõ và chấp nhận nguy cơ mất cảm giác

5.3. Cần đội ngũ chuyên môn cao

Phẫu thuật thần kinh là lĩnh vực tinh vi, chỉ nên thực hiện tại các trung tâm chuyên sâu có theo dõi dài hạn.

6. Những lựa chọn điều trị khác ít xâm lấn hơn

6.1. Liệu pháp hành vi

• Kỹ thuật “ngưng – bắt đầu lại” (stop-start)
• Kỹ thuật “ép – giữ” (squeeze technique)
• Tập kiểm soát hơi thở và thư giãn

6.2. Điều trị bằng thuốc

• Dapoxetine, paroxetine, sertraline (ức chế tái hấp thu serotonin)
• Kem gây tê tại chỗ như lidocaine, prilocaine

6.3. Điều trị kết hợp tâm lý

Tăng cường nhận thức và kiểm soát cảm xúc, đặc biệt với trường hợp liên quan đến lo âu thành tích hoặc trải nghiệm tiêu cực.

7. Kết luận

Phẫu thuật cắt dây thần kinh giao cảm hoặc nhánh thần kinh cảm giác dương vật có thể cải thiện thời gian xuất tinh trong một số trường hợp xuất tinh sớm nặng, không đáp ứng điều trị khác. Tuy nhiên, rủi ro mất cảm giác tình dục và rối loạn cương khiến phương pháp này không phù hợp để áp dụng rộng rãi. Cần thận trọng trong chỉ định, giải thích kỹ lưỡng và chỉ thực hiện ở những trung tâm chuyên sâu với đội ngũ có kinh nghiệm.

Dr. Tra Anh Duy (BS Chuối Men’s Health)