Khi Chồng Né ‘Yêu’: Nguyên Nhân Không Ai Ngờ Tới

---

Đàn ông từ chối “chuyện ấy” – với nhiều người, điều này nghe như một nghịch lý. Trong khi xã hội thường hình dung phái mạnh lúc nào cũng sẵn sàng, thì việc một người chồng né tránh tình dục lại dễ bị hiểu sai thành dấu hiệu “hết yêu”, “ngoại tình”, hay thậm chí “bất thường”. Tuy nhiên, thực tế lâm sàng cho thấy, việc người đàn ông không còn hứng thú gần gũi có thể bắt nguồn từ những vấn đề rất thật: áp lực, lo âu, bệnh lý, và tổn thương tâm lý sâu xa mà họ không thể hoặc không biết cách giãi bày.

1. Stress công việc và sự sụt giảm ham muốn

Căng thẳng do công việc khiến cơ thể liên tục trong tình trạng báo động. Hormone cortisol – chất được cơ thể tiết ra khi bị stress – nếu duy trì ở mức cao kéo dài sẽ làm giảm nồng độ testosterone, từ đó ảnh hưởng đến ham muốn tình dục (libido). Nhiều quý ông khi trở về nhà đã cạn sạch năng lượng thể chất lẫn tinh thần, không còn dư dả gì cho chuyện yêu.

Theo nghiên cứu của Hamilton và cộng sự (2008) công bố trên Archives of Sexual Behavior, nam giới trong môi trường công việc áp lực cao có xu hướng giảm ham muốn tình dục đáng kể, bất kể tuổi tác. Tình trạng này không hề hiếm, nhưng lại thường bị quy chụp là “lạnh nhạt” hoặc “có người khác”.

2. Áp lực tài chính và tâm lý né tránh

Không ít nam giới gánh vác trách nhiệm tài chính gia đình, và khi đối diện với thất bại về kinh tế, họ dễ cảm thấy mất giá trị bản thân. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến bản dạng giới tính (gender identity) – hình ảnh mà người đàn ông nhìn nhận về chính mình trong vai trò trụ cột. Khi cảm thấy mình “kém cỏi”, họ có xu hướng thu mình lại, thậm chí từ chối tình dục vì cho rằng mình “không xứng”.

Theo Conger et al. (2010) công bố trên Journal of Family Psychology, sự bất ổn tài chính kéo dài là yếu tố làm tăng căng thẳng mối quan hệ và làm suy giảm chất lượng đời sống tình dục ở các cặp vợ chồng, trong đó nam giới bị ảnh hưởng tâm lý rõ rệt hơn.

3. Trầm cảm và rối loạn cảm xúc

Trầm cảm (depression) không chỉ là chuyện buồn bã mà còn gây ra mất hứng thú toàn diện (anhedonia) – tức là không còn cảm giác thích thú với bất kỳ điều gì, bao gồm cả tình dục. Nam giới bị trầm cảm thường khó nhận biết vì họ không biểu hiện qua nước mắt hay lời than, mà qua hành vi né tránh, cáu gắt, hoặc im lặng kéo dài.

Theo Kennedy et al. (2007) công bố trên International Journal of Psychiatry in Clinical Practice, có đến 70% nam giới mắc trầm cảm bị ảnh hưởng đến chức năng tình dục, dẫn đến tình trạng giảm ham muốn, rối loạn cương và giảm chất lượng quan hệ.

4. Hội chứng sợ thất bại trong quan hệ

Một số quý ông từng trải qua “tai nạn” tình dục – như không cương, không duy trì được sự cương cứng, hay xuất tinh quá sớm – sẽ dần hình thành nỗi ám ảnh gọi là lo âu hiệu suất tình dục (sexual performance anxiety). Điều này dẫn đến vòng xoắn bệnh lý: càng lo thì càng dễ thất bại, và càng thất bại thì càng tránh né.

Rowland & McMahon (2010) trong The Journal of Sexual Medicine chỉ ra rằng, những bệnh nhân từng gặp rối loạn chức năng cương dù chỉ vài lần ngắn ngủi vẫn có thể bị ám ảnh kéo dài nếu không được can thiệp tâm lý đúng cách.

5. Giảm testosterone và rối loạn chức năng sinh lý

Testosterone không chỉ tạo nên “nam tính”, mà còn quyết định đến sức khỏe sinh sản và ham muốn tình dục. Ở nam giới trung niên, mức testosterone có thể giảm tự nhiên hoặc do các yếu tố như stress, bệnh mãn tính, thiếu vận động, hút thuốc…

Khi testosterone giảm xuống dưới ngưỡng sinh lý bình thường (khoảng 300 ng/dL), người đàn ông có thể rơi vào tình trạng suy sinh dục (hypogonadism). Họ cảm thấy mệt mỏi, mất ham muốn, rối loạn cương, thậm chí trầm cảm nhẹ.

Wang et al. (2009) công bố trên Asian Journal of Andrology cho thấy việc điều trị bằng testosterone ở những bệnh nhân suy sinh dục có thể cải thiện ham muốn và chất lượng đời sống tình dục đáng kể, nhưng cần chỉ định nghiêm ngặt và theo dõi chuyên khoa.

6. Trường hợp lâm sàng

Trường hợp 1: Anh V., 35 tuổi – quản lý cấp trung tại công ty logistic quốc tế

Anh V. tìm đến Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health vì vợ nghi ngờ anh có người khác do đã hơn 2 tháng không gần gũi. Thăm khám ban đầu không phát hiện bất thường thể chất, chỉ số testosterone trong giới hạn bình thường, không có dấu hiệu rối loạn cương thực thể.

Sau quá trình khai thác tâm lý kỹ lưỡng, TS.BS.CK2 Trà Anh Duy nhận thấy anh V. đang ở giai đoạn kiệt sức với công việc: quản lý đội ngũ nhân sự đông, áp KPI dồn dập và đang trong giai đoạn tái cấu trúc công ty. Anh rơi vào tình trạng burnout (kiệt sức nghề nghiệp), biểu hiện qua mất hứng thú toàn diện – bao gồm cả tình dục và ăn uống.

Khuyến cáo từ TS.BS.CK2 Trà Anh Duy: “Đây là ví dụ điển hình của tình trạng giảm ham muốn thứ phát do stress nghề nghiệp. Giải pháp không phải là thuốc cường dương, mà là hỗ trợ quản lý stress, nghỉ ngơi hợp lý và đồng hành cùng bạn đời để tạo không gian kết nối trở lại.”

Trường hợp 2: Anh H., 42 tuổi – kỹ sư xây dựng

Anh H. đã kết hôn hơn 15 năm, có hai con lớn, nhưng gần một năm qua thường xuyên tránh né quan hệ vợ chồng. Ban đầu, vợ nghi ngờ anh “ngoại tình” vì viện cớ đi công trình xa. Tuy nhiên, anh H. thú nhận đã từng có một lần bị rối loạn cương trong lúc gần gũi vợ cách đây 2 năm, khiến anh rất xấu hổ. Kể từ đó, mỗi lần vợ chủ động, anh lại lảng tránh hoặc giả vờ ngủ. Việc này dần tạo khoảng cách, gây căng thẳng hôn nhân.

Tại phòng khám, anh được chẩn đoán bị lo âu hiệu suất tình dục và kèm theo mức testosterone hơi thấp ở giới hạn dưới, nhưng chưa đến mức phải điều trị nội tiết. TS.BS.CK2 Trà Anh Duy triển khai liệu pháp kết hợp: tư vấn tâm lý cá nhân, tư vấn cặp đôi, và điều chỉnh lối sống lành mạnh.

Khuyến cáo từ BS Duy: “Không phải cứ né tránh là có người thứ ba. Đôi khi chỉ là một vết xước lòng tự trọng chưa được chữa lành. Việc chia sẻ với bạn đời, thay đổi không gian, không khí và tạo lại cảm giác an toàn trong quan hệ là rất quan trọng.”

Kết luận

Sự né tránh tình dục ở nam giới có thể là dấu hiệu của những vấn đề sâu xa hơn nhiều so với suy nghĩ thông thường. Nó có thể đến từ stress, tổn thương tâm lý, hormone rối loạn, hoặc nỗi sợ thất bại âm ỉ. Thay vì phán xét, việc thấu hiểu và khuyến khích khám chuyên khoa đúng lúc sẽ giúp cả hai vợ chồng vượt qua khoảng lặng khó nói – và làm mới lại mối quan hệ đã từng nồng nàn.

Dr. Tra Anh Duy (BS Chuối Men’s Health)