Trong quá trình điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt (u xơ tuyến tiền liệt, tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt) ở nam giới thì thuốc chẹn α được xem là thuốc đầu tay trong việc chỉ định nhằm cải thiện triệu chứng rối loạn đi tiểu.  

Chỉ định

Điều trị Phì đại lành tính tuyến tiền liệt có rối loạn đi tiểu mức độ trung bình và nặng với IPSS ≥ 8 điểm.

Tác dụng

Các thuốc ức chế α₁ được xếp vào nhóm ức chế chọn lọc trên hệ tiết niệu. Đặc biệt, sự co thắt cơ trơn tuyến tiền liệt thông qua thụ thể α₁ góp phần gây nên tình trạng tắc nghẽn đường tiểu dưới do phì đại lành tính tuyến tiền liệt.

Do đó, các thuốc chẹn α được sử dụng trong điều trị rối loạn đi tiểu do phì đại lành tính tuyến tiền liệt hoạt động thông qua cơ chế này. Theo cơ chế, hệ Adrenergic có 2 loại thụ thể α và ß, trong đó thụ thể α có 2 loại là α₁ và α₂. Trong đó, nhóm α₁ có 3 thụ thể phân nhóm là:

– α_1a: là trung gian của quá trình co thắt cơ trơn tuyến tiền liệt, chủ yếu nằm trong tổ chức liên kết của tuyến tiền liệt.

– α_1b: chủ yếu nằm trong tế bào biểu mô tuyến tiền liệt

– α_1D: cơ chế chưa rõ.

Phân loại, liều dùng và hiệu quả

Các thuốc chẹn α được phân loại dựa trên tác dụng chọn lọc trên thụ thể và thời gian bán huỷ. Nhìn chung, thuốc chẹn α có tác dụng nhanh, hiệu quả làm giảm triệu chứng rối loạn đi tiểu từ 30 – 40% điểm IPSS và tăng tốc độ dòng tiểu tối đa (Qmax) lên 16 – 25%.

Tác dụng không mong muốn

– Tụt huyết áp tư thế, khoảng 1%

– Đau đầu, khoảng 2%

– Mệt mỏi, khoảng 5%

– Hoa mắt chóng mặt, khoảng 6%

– Xuất tinh ngược dòng, khoảng 8%

Khi điều trị thuốc, người bệnh cần chú ý theo dõi huyết áp và nên sử dụng thuốc chiều tối trước khi đi ngủ nhằm hạn chế tác dụng hạ huyết áp tư thế. Ngoài ra, thuốc có nguy cơ làm mềm mống mắt, do đó cần cẩn thận đối với người bệnh được chỉ định phẫu thuật đục thuỷ tinh thể.

Việc chỉ định và theo dõi tác dụng của thuốc chẹn α cần được bác sĩ chuyên khoa Tiết niệu – Nam khoa tư vấn, điều chỉnh thuốc phù hợp cho người bệnh phì đại lành tính tuyến tiền liệt nhằm đạt hiệu quả trong điều trị.

TS.BS.CKII. TRÀ ANH DUY

Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health